Dersim Barosu, Seyit Rıza ve arkadaşlarının idam edilmelerinin 80. yıl dönümü nedeniyle açıklama yaptı.
Açıklamada, Seyit Rıza ve arkadaşlarının yargılanması sürecinin yenilenmesi talep edilirken, kamuoyu önünde özür dilenmesi istendi. Ayrıca Dersim 1937/38/39 sürecine dair hakikatin tamamının kamuoyuyla paylaşılması talep edildi.
Dersim Barosu Başkanı Barış Yıldırım yaptığı açıklamada, Seyit Rıza ve arkadaşlarının idam edilişlerinin 80. yılı dolayısıyla 8 talebi açıkladı. 4 Mayıs 1937’de Bakanlar Kurulu tarafından alınan bir kararla Dersim’de “şedit ve müessir” bir askerî harekâtın yapılmasına karar verildiği hatırlatılan açıklamada, “Müteakip zaman içinde adil bir yargılama yapılmadan Seyit Rıza 15 Kasım 1937 tarihinde Elazığ Buğday Meydanı'nda oğlu Resik Hüseyin ve diğer 5 Dersim ileri geleniyle birlikte idam edilmiştir. Gelinen aşamada Seyit Rıza ve diğer Dersim ileri gelenlerinin idamıyla sonuçlanan muhakemenin iadesi gerekmektedir. Bilahare, askerî harekât sürecinde o tarihlerde yürürlükte bulunan başta mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu hükümleri olmak üzere birçok mevzuat hükmüne aykırı olarak Tunceli’de [her yaş grubundan ve kadın/erkek ayrımı yapılmaksızın] binlerce kişi kasıtlı olarak katledilmiştir” denildi.
MECBURİ İSKAN, EVLATLIK VERİLMEK, TRAJEDİ
Barodan yapılan açıklamaya göre;
“- Askerî Harekât sürecini takiben binlerce kişi Türkiye’nin çeşitli yerlerine sürgün edilmiş ve gönderildikleri yerlerde mecburî iskâna tabi tutulmuştur.
- Tunceli’de 1937/38/39 yıllarında birçok çocuk ailelerinin rızası hilafına cebren ailelerinden alınarak çeşitli ailelere evlatlık olarak verilmiş ve bu çocukların tamamına yakınından bir daha haber alınamamıştır.
- 1937/38/39 Askerî Harekâtı süreci ve sonrasında on binlerce çocuk, kadın ve erkeğin insanlık vicdanını derin bir şekilde yaralayan hayal bile edilemeyecek kötülüklerin kurbanı olduğu tarihsel bir gerçektir.
- 1937/38 yıllarında resmî görevli sıfatıyla Tunceli’de bulunan çeşitli şahısların anlatımları devlet tarafından gerçekleştirilen trajediyi açıkça ortaya koymaktadır.”
ERDOĞAN ‘HAREKET EDEN HER ŞEY KATLEDİLDİ’ DEMİŞTİ
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2011’de yaptığı konuşmada, “…Dersim’de, adım adım çerçevesi çizilmiş, bahaneleri hazırlanmış bir operasyon var. Çeşitli tarihlerde Dersim raporları hazırlanıyor. 1937, 1938 ve 1939 yıllarında Dersim’de maalesef büyük bir dram yaşanıyor. Havadan, karadan, toplarla, hatta gaz bombalarıyla, Dersim’de hareket eden her şey, çocuklar, kadınlar katlediliyor. Üstad Necip Fazıl, Dersim’deki facianın tarihte bir benzerinin olmadığını ifade ediyor” dediğini hatırlattı.
HAKİKAT PAYLAŞILSIN, ÖZÜR DİLENSİN
“Belirtmek gerekir ki 1937/38/39 süreci ve sonrasında gerçekleştirilen eylemler için bugüne kadar devletçe herhangi bir eylem ve işlemde bulunulmamıştır. Bu durum insanlık vicdanını en az Dersim Askerî Harekâtı süreci ve sonrasında meydana gelenler kadar incitmiştir” ifadelerini kullanan Yıldırım baro olarak şu taleplerini açıkladı:
1. Özür dilenmesine ve özrün kamuoyuyla paylaşılmasına,
2. Dersim 1937/38/39 sürecine dair hakikatin tamamının kamuoyuyla paylaşılmasına,
3. Öldürülenlerin yakınlarının onurlarını, itibarlarını ve haklarını iade eden resmî bir açıklama yapılmasına,
4. Kayıpların nerede olduklarının araştırılmasına; kaçırılan çocukların ve öldürülenlerin kimliklerinin tespiti için araştırma yapılmasına; öldürülenlerin naaşlarının bulunması, tanımlanması ve ailelerin ve toplumların kültürel pratikleri veya mağdurların vasiyet ettiği veya ettiği varsayılan şekillerde yeniden gömülmesi için gerekli işlemlerin yapılmasına;
5. Dersim 1937/38/39 süreci ve sonrasında meydana gelen hadiselerle ilgili olarak sorumlulukların kabûlünü ve gerçeklerin tanınmasını içerecek şekilde kamuoyundan özür dilenmesine,
6. Öldürülenler için anma törenleri düzenlenmesine,
7. Dersim 1937/38 süreci ve sonrasında meydana gelen ihlâllerin doğru bir anlatımının uluslararası insan hakları hukuku ve uluslararası insancıl hukuk eğitimi ve çalışmalarına yönelik dokümanlara dahil edilmesine,
8. Söz konusu ihlâllerin bir daha tekrar edilmeyeceğine dair garanti verilmesine; Avukatlık Kanunu’nun 76. ve 95. maddeleri hükümleri çerçevesinde talep ediyoruz.”
