Arşiv teslimi, FDG Cemaatê Dêrsimi-Berlin ofisinde gerçekleştirildi.
Teslim nedeniyle düzenlenen özel törende, FDG adına Kemal Karabulut, USC Shoah Foundation Yardımcı Direktörü Dr. Kori Street, Dersim Tertelesi Sözlü Tarih Projesi Akademik Danışmanı ve Yöneticisi Prof. Dr. Taner Akçam ile Federal Almanya Tarım ve Gıda Bakanı Cem Özdemir, birer konuşma yaptı.
Friedrichshein/Kreuzberg Belediye Başkanı Clara Herrmann, Sosyal Demokrat Parti Milletvekili Sevim Aydın ile Sol Parti Milletvekili Hakan Taş, federasyon ve sivil toplum örgütü temsilcileri ile sanat dünyasından davetlilerin katıldığı törenin moderatörlüğünü, Dersim Tertelesi Sözlü Tarih Projesi Komitesi’nden Dicle Akar ve Hasan Dursun yaptı.
Düzenlenen törende konuşan USC Shoah Foundation Yardımcısı Direktörü Dr. Kori Street, “Bugün burada olup USC Shoah Vakfı ile Avrupa Dersim Dernekleri Federasyonu arasındaki ortaklığı kamuoyuna duyurmaktan onur ve mutluluk duyuyorum. USC Shoah Vakfı, “Schindler'in Listesi” filmini tamamladıktan sonra film yapımcısı Steven Spielberg tarafından 1994 yılında kuruldu. Bu vakıf, Holokost'tan sağ kurtulanların ve tanıkların anlatımlarını kayıt altına almak, onları sonsuza kadar saklamak ve bu anıları eğitim ve araştırma yoluyla yaşatmak için hayata geçirildi. Görsel Tarih Arşivimiz şu anda bir düzineden fazla kitlesel şiddet ve soykırımdan kurtulanlar ile tanıklara ait 55 bin ifadeyi içeriyor” dedi.
Dersim Tertelesi Sözlü Tarih Projesi Akademik Danışması ve Yöneticisi Prof. Dr. Taner Akçam ise yaptığı konuşmada, 360 civarındaki görüşmenin Shoah Vakfı’na aktarılıyor olmasının çok önemli ve anlamlı olduğunu söyledi.
Akçam, “Her şey 2009 yılında başladı. Dicle Akar Almanya’dan aradı. Dersim Federasyonu’nun örgütlediği 10 bin kadar Dersimlinin katıldığı bir şölene katılmıştı. Çok heyecanlı idi ve Federasyon ile çalışmak istediğini söyleyerek, kendilerine ne tür bir öneri yapabileceğini sordu. Cevabım kısa ve netti: “Dersim katliamının son tanıklar ölüyor, hemen sözlü tarih projesi başlatın, ben akademik olarak elimden gelen her türlü yardımı yapacağım.” Önerim kabul edildi. Başta Shoah Vakfı’ndan sevgili Karen Jungblut olmak üzere sözlü tarih alanında uzman akademisyenlere ulaştım ve Shoah’nın geliştirdiği standartları esas alarak sözlü tarih projesini başlattık. Her şey en üst standartlara göre olmalıydı. Sözlü tarih görüşme ilkeleri, teknikleri, sorulacak sorular gibi konularda workshoplar düzenledik, eğitimler yaptık. Hikâyenin gerisini biliyorsunuz. Arada ufak tefek bazı kazalar oldu ama bugün 2009’da başlayan bu hayal gerçekleşmiş bulunuyor” diye konuştu.
Görüşme kayıtlarının Shoah’a devredilmesiyle yeni sürecin başladığını kaydeden Akçam, “Önümüzdeki en büyük görev 360 görüşmenin indekslenmesidir. İndeksleme işi bittiği an, Dersim Katliamı’na ilişkin yer, şahıs, aşiret, olay, bilmek istediğiniz her şey, arama motoruna istediğiniz kelimeyi girdiğiniz an, hangi görüşmenin, kaçıncı dakikasında mevcut olduğu karşınıza çıkacaktır. Bu yeni yolculukta federasyona ve sözlü tarih projesi komite üyelerine hepinizin destek vermesini bekliyoruz” şeklinde konuştu.
Federal Almanya Gıda ve Tarım Bakanı Cem Özdemir de etkinliğe davet edilmesi nedeniyle FDG’ye teşekkür ederek, “Diasporada on yıllarca Dersim halkıyla gösterdiğiniz dayanışma ve bitmek tükenmek bilmeyen anlayış, hoşgörü ve bağlılığınız için ki bunu burada; Almanya'ya da göstermektesiniz. Sizlere teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı.
FDG adına ikinci başkan Kemal Karabulut yaptığı konuşmada kayıtların, Soah Vakfı Yardımcı Direktörü Kori Street’e FDG ve Vakıf arasında yapılan bir özel anlaşma ile teslim edildiğini dile getirerek, “Dersim 37-38 mağdurlarının sesini tüm dünyaya duyurmanın başlangıcı olan bu devir-teslim büyük bir tarihi buluşmaydı. Çalışmamızın Shoah Vakfı arşivine dahil edilebilecek düzeye gelmiş olmasından memnuniyet duyuyoruz” dedi.
FDG, KOLİFORNİYA ÜNİVERSİTESİ İLE ÇALIŞACAK
Shoah Vakfı’nın yanı sıra Kaliforniya Üniversitesi ile kayıtlar konusunda ortak çalışma yürüteceklerini
ifade eden Karabulut, “2009 yılında Avrupa Dersim Dernekleri Federasyonu, Clark Üniversitesi işbirliği ile Dersim 37/38 Tertelesi’nin Sözlü Tarih Projesini başlattı. Uzun soluklu bu projenin ilk aşamasında 1937-38’de Dersim’de yaşanan katliamdan kurtulanlarla 8 ayrı ülkede 700 saate ulaşan gecen 360 görüşme gerçekleştirildi. Büyük özveri ve emek ürünü olan bu değerli malzemeler, şimdi, hem çok uzun dönemli korunmak hem de eğitim amaçlı tüm dünyada kullanılmak üzere, dünyanın en büyük görsel arşivine sahip olan Shoah Vakfına aktarıldı. Ünlü Amerikalı film yönetmeni Steven Spilberg tarafından 1994 yılında kurulmuş olan Shoah Vakfı, birçok soykırımdan kurtulan tanıklarla yapılan görsel-işitsel röportaj arşivine sahiptir. Gerçekleştirdiğimiz bu işbirliğinde Shoah, Dersim Tertelesi sözlü tarih görüşmelerini kendi arşivine dahil edecek ve öğrenciler ve bilim insanlarının kolayca kullanımını sağlayacak teknik düzenlemeleri yapacaktır. Federasyonumuz, bu teknik düzenlemelerin yapılması sürecinde, Shoah ve Amerika’nın en büyük devlet üniversitelerinden olan Kaliforniya Üniversitesi (UCLA) ile birlikte çalışacaktır” diye konuştu.
KARABULUT, “YILLARCA SÜREN KAHREDİCİ BİR SESSİZLİKLE BÜYÜDÜK”
“Dersim 1938’i yaşayanların çocukları olarak yıllarca korkunç; kanlı savaş hikayeleri ve aynı zamanda yıllarca süren kahredici bir sessizlikle büyüdüklerini kaydeden FDG ikinci başkanı Kemal Karabulut,
“Yaklaşık 30 yıl önce bu sessizliği bozmaya başladık. İşimizin henüz bitmediğini biliyoruz. Devam ediyor. Ve bizim hala Dersim 1937-38 tanıklarının seslerini duyurmak için desteğe ihtiyacımız var” şeklinde konuştu.
1937-38 Dersim Tertelesi Sözlü Tarih Projesi’nin birçok kişinin emeği sonucu oluştuğuna vurgu yapan Karabulut, “1937-38 Dersim Tertelesi Sözlü Tarih Projesi'nin gerçekleşmesinde katkısı olan tanıklara, onları bizimle iletişime geçirenlere, mali destek verenlere ve gerek yeni gerekse geçmişteki FGD yönetim kurulu üyelerine, derneklerimiz ve komitemiz üyelerine; projede emeği geçen herkese teşekkür etmek istiyorum. Sizler olmasaydınız bu proje mümkün olamazdı. Özellikle Taner Akçam´a teşekkür etmek istiyorum. Onun öncülüğü olmasaydı, yükü ağır geçmişin çağdaş tanıklarının sesinden oluşan bu koleksiyon, bu hale gelemezdi” ifadelerini kullandı.
KARABULUT, “İNTİKAM PEŞİNDE OLMADIK; OLMAYACAĞIZ”
Yaşanan tarifsiz acılara rağmen intikam peşinde olmadıklarını ve olmayacaklarını söyleyen Karabulut, “Dersimlilerin talepleri mütevazı, makul ve karşılanması kolay taleplerdir. Dersim'deki katliamı meşrulaştırmak için Aralık 1935'te Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde bir yasa çıkarıldı. TBMM, geçmişteki bu büyük hatayı yeni bir yasa çıkararak düzeltmelidir. Yeni yasa bir özür ve uzlaşma ruhuyla yazılmalıdır.
Ek olarak, tarihimizi doğru yazabilmek için hala arşivlerin bir kısmına erişemiyoruz. Bu yüzden yaralı hafızamızdaki boşlukları elimizden geldiğince kendimiz doldurmaya çalıştık ve mağdurlarımızın anlattıklarını derledik. İşimiz yeni başlıyor. Toplumuzun yıllar boyu sürecek bu çalışmalarımıza katkı ve desteğini esirgemeyeceğini ümit ediyoruz” dedi.
Törende, Müzisyen Müslüm Aydın da bir Dersim Tertele ağıdı okudu.
HABER MERKEZİ
