Yapılan araştırmalara göre Türkiye'de, 839 bin anti-personel kara mayını, 164 bin 797 adet anti-tank mayını olmak üzere bir milyon 101 bin 389 adet mayın bulunuyor.
10 BİNİN ÜZERİNDE MAĞDUR VAR
Savaş artığı patlayıcı maddelerin sayısı ise bilinmiyor. Mayınlar, Dersim, Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Antep, Hakkari, Hatay, Iğdır, Kars, Mardin, Siirt, Urfa, Şırnak ve Van illerinde olmak üzere toplam 3 bin 174 alanda bulunuyor. Mayınlı alanların büyüklüğü ise 214 milyon 732 bin 307 metrekare.
Yerel kaynaklara göre 10 binin üzerinde kara mayını mağduru var. Dersim 10 bin 557 kara mayını sayısıyla ilk sırada yer alıyor.
.jpg "mayinlar-tehlike-saciyor-(2).jpg")
Türkiye'nin taraf olduğu Mayın Yasağı Anlaşması'na (Ottawa Sözleşmesi) göre 2014 yılına kadar mevcut mayınların temizlenmesi gerekmekteyken Türkiye'nin talebiyle bu tarih 2022'ye kadar uzatıldı.
Bölgedeki mayın ve savaş artığı patlayıcıların fazlalığı göz önüne alındığında, belirlenen süre zarfında mayınlar temizlenmemiş olması binlerce insanın yaşamına mal olabilir.
Son dönemde Dersim'in Ovacık ilçesine bağlı Bilgeç köyünde Nupelda ve Ayaz kardeşlerin buldukları bir patlayıcının infilak etmesi sonucu hayatını kaybetmeleri bölgedeki patlayıcı ve mayınları tekrar gündeme getirdi.
MAYINLAR SİVİLLERİ TEDİRGİN EDİYOR
10 bininin üstündeki mayın sayısı ile bölgede en fazla mayın bulunduran Dersim'de çıkarılmayan mayınlar ve patlayıcılar sivilleri endişelendiriyor. Bölgede 1993-94 yıllarından 2019 yılına kadar çok sayıda sivil mayın patlaması sonucu ya hayatını kaybetti ya da yaralandı.
Dersim'de şu ana kadar 12 sivilin mayına basması sonucu hayatını kaybettiği biliniyor. Hayatını kaybedenlerden 6'sı ise çocuk. Mayına basarak yaralananların sayısı ise 4, bunlardan biri kadın.
Mayına basması sonucu ölen ve yaralanan sivillerin çoğu geçimini hayvancılıkla sağlayan mantar ve gulik toplayarak yaşamını sürdüren insanlardan oluşuyor.
BÖLGEDE 1 MİLYONDAN FAZLA MAYIN VAR.jpg "mayinlar-tehlike-saciyor-(4).jpg")
Dersim bölgesinde çıkarılmayan mayınların her geçen gün tehlike saçtığına dikkat çeken İnsan Hakları Derneği(İHD) Dersim Şube Başkanı Gürbüz Solmaz, açıklamalarda bulundu.
Solmaz, "Elimizdeki kayıtlara göre, bölgemizde mayın ve savaş artıkları nedeniyle yaşanan patlamalar sonucu 12 sivil vatandaş yaşamını yitirmiştir. 4 kişi ise yaralanmıştır. Yaralı vatandaşlar arasında bir de kadın bulunmaktadır. Hayatını kaybeden 12 kişiden 6'sı çocuktur. Son dönemde özellikle Ovacık'ta yaşanan patlamayla birlikte mayınların ve patlayıcıların can alması bu olayı yeniden gündeme getirmiştir. Türkiye'nin taraf olduğu Mayın Yasağı Anlaşması'na (Ottawa Sözleşmesi) göre 2014 yılına mayınların temizlenmesi gerekiyordu anacak Türkiye'nin talebi üzerine bu tarih 2022 yılına ertelenmiştir. Ne yazık ki bu patlamada hayatını kaybedenlerin ve yaralananların çoğu sivil vatandaşlardan oluşuyor" dedi.
Bölgede 1 milyon üzerinde mayınların olduğunu Dersim'de ise 10 bin üzerinde mayın bulunduğuna dikkat çeken Solmaz, şöyle dedi:
"Dersim'de sadece merkeze bağlı Aktuluk bölgesinde bulunan karakolun kalkmasıyla birlikte bu alandaki mayınlar temizlenmiştir. Bunun dışındaki alanların temizlenmemiştir. Bölgede savaş artığı dediğimiz doğada serbest bulunan patlamamış patlayıcı ve mühimmatlar 100 binlerden daha fazladır. Ovacık'ta son yaşanan olayda serbest halde bulunan savaş artığı patlayıcıların infilakı sonucu yaşandığını tespit ettik. 1993-94 yıllarında operasyonlar sonucu doğada kaybedilmiş ya da unutulmuş .jpg "mayinlar-tehlike-saciyor-(6).jpg")
patlayıcılar çocukların yaşamına yitirmesine neden olmuştur. Bölgemizde ve ilimizdeki mayınların ve patlayıcıların çıkarılmaması halinde patlayıcılar can almaya devam edecektir.”
Dersim ve bölge genelinde mayın ve patlayıcılar nedeniyle yaralanan ve vücudunun değişik uzuvlarını kaybedenler zor şartlar altında hayatlarını sürdürüyor.
1995 yılında Kacakoç köyü Hagü mezrasında karakol etrafına döşenmiş mayına basan 47 yaşındaki Hüseyin Ali Kaçar, sağ bacağını kaybedenlerden biri.
Mayın basmasının ardından hayatının alt üst olduğunu ifade eden Hüseyin Ali Kaçar, "Ben karakol .jpg "mayinlar-tehlike-saciyor-(1).jpg")
yakınlarında hayvanlarımı otlatıyordum. Birden fark etmeden mayına bastım ve bayılmışım. Kendime geldiğimde asker başımda duruyordu, beni örgüt mensubu sandı ve diğerleri nerede diye sordu. Ben yalnızım ve çobanım dedim. Daha sonra bacağımın koptuğunu fark ettim, köylüler beni hastaneye getirdi” dedi.
Kaçar, “Hayatımı bu protez bacak ile devam ettiriyorum. Bu durum hayatımı olumsuz etkiliyor. Çok zor bir durum kimsenin yaşadıklarımı yaşamasını istemem" diye konuştu.
Haber: Ali Haydar Gözlü
