Dersim’de içerisinde özellikle Çemisgezek, Pertek ve çevre köylerde yaşamakta olan genel anlamda "Şavaklılar" diye adlandırılan topluluklar, göçebe olarak yaşayan, geçimlerini hayvancılıkla sağlıyor ve mevsimlere göre kışın köyde ilkbaharda kömlerde ve mayısın ortalarından itibaren yüksek yaylalarda konaklayarak geçiriyor.
Çemişgezekli Karakuş Ailesi de Dersim’de yaylacılık yapan kesimlerden. Aile, kışın Çemişgezek’te yaşıyor, Mayıs ayından itibaren ise Pülümür ilçesinin binlerce rakımlı yüksek yerlerinde çadır kurarak burada konaklıyor. Geçimlerini koyun ve keçiden ürettikleri ürünlerle sağlayan ailenin ürettiği peynirler Türkiye’nin çeşitli illerinden alıcı buluyor.
Aileden bir kişi sabahın çok erken saatlerinde uyanıp sürüyü zirvelere götürüp otlatıyor. Öğle saatlerinde ise sürüyü dinlendiriyor. Kadınlar ise hem çocuklarıyla ilgileniyor hem de peynir yapıyor.
Peynir yapan Dinar Karakuş, Dersim’in meşhur tulum peynirini ürettiklerini söyledi. Dinar Karakuş, peynir yapım sürecini şöyle anlattı:
“Koyunları sağıp sütünü kazanlara koyuyoruz. Mayalıyoruz. İyice sıkıp peynir haline getiriyoruz. Salamura yapıyoruz, tulum peyniri yapıyoruz. Peynir dışında yoğurt üretiyoruz. Ürettiklerimizi Dersim’de Elazığ’da, İstanbul’da satıyoruz. Benim adım Dinar. Benim adımla satılan peynirler var. Yani ismin peynir etiketi olmuş durumda. Dersim’in meşhur peynirleri Dersim’in dağlarında üretiliyor. Munzur dağlarında üretiyoruz ve satışa gönderiyoruz.”
Dinar Karakuş, koyun ve keçilerin sadece yüksek kesimlerdeki otlarla beslendiği için üretilen peynirlerin doğal ve sağlıklı olduğunu söyledi.
Sabit karakuş ise, yaylalara çıkarken çeşitli sorunlarla karşılaştıklarını dile getirdi. Karakuş,
“Baharda biz buralara geliyoruz. Bazen rahat geliyoruz bazen de operasyonlar yüzünden gelişimiz zor oluyor. Bizim gibilerin sıkıntısı her zaman var. Ama alıştık biz artık.” dedi.
Sabit Karakuş, ürettikleri ürünlerin çeşitli illerden alıcı bulduğuna dikkat çekerek şunları söyledi:
“Şarküterimiz var. Ürettiğimiz peynirleri orada satıyoruz. İstanbul, Ankara, Antalya sipariş gelen her yere gönderiyoruz peynirlerimizi. Dersim’deki marketlerde de bulunuyor. Peynirimizde hormon yok, hazır maya kullanmıyoruz. Hazır maya kullanılan peynirler erken bozulur. Sermayemiz, gelir giderimiz tüccarların elinde.”
