Dersim’deki kadın muhtar adayları: Bize şans verin

Dersim’de yıllar sonra kadınlar da yerel yönetimlerde söz sahibi olmak için kolları sıvadı. Ovacık’ın Buzlutepe köyünden 22 yaşındaki Şilan Aslan ile yeni gelin geldiği Hanuşağa köyünden aday olan Şehriban Yerlikaya İrik. İkisi de var olan ‘kadın yapamaz’ algısını yok etmeye kararlı.
Dersim’in Ovacık ilçesinde 1, köylerinde 3 toplamda 4 kadın muhtar adayı bulunuyor. Kadınlara yönelik ön yargıyı yıkmak için çalışmalarını tüm hızıyla sürdüren kadın adaylardan Şehriban Yerlikaya İrik ve Şilan Aslan PİRHA’ya konuştu. Adaylık sürecini, köylerine götürecekleri hizmetleri anlattılar ve seçmenlerden destek istediler.
YENİ GELİN MUHTAR ADAYI
39 yaşındaki İşletme mezunu ve 3 yıldır işsiz olan Şehriban Yerlikaya İrik Dersim’in Ovacık ilçesi Hanuşağa Köyü’nden muhtar adayı. Ovacık merkezden evlenerek bu köye gelen İrik köyün sorunlarını çözmek için bu seçimlerde muhtar adayı olmaya karar vermiş.
Eşinin de desteği ile aday olan İrik köyde yaşanan sorunları şöyle sıralıyor:
“Köyün içme suyu, köydeki ahırların gübrelerin köy içine dökülmesi, meraların yetersiz olması, çoğu yasaklı meralar olduğu için insanların hayvanlarını rahatlıkla otlatamaması, üretimin az olması bundan kaynaklı insanların üretimden kopuk yaşaması benim aday olmama vesile oldu.”
Bu sorunları çözmek için yapmak istediği projelerini adeta bir belediye başkanı ciddiyetiyle açıklayan İrik, projelerinin üretime ve hayvancılığa yönelik olduğunu söylüyor.
“NA XONA XAMA, NEZENA”
İrik, projelerinin köylülerin yaşamını kolaylaştıracak üretimi arttıracak ve kadınlara istihdam olanağı sağlayacağını ifade ediyor. Köydeki insanların kendisini benimsediğini belirten İrik, insanları tanıdıkça daha çok sahiplenip destek olacaklarına da inancı var. Fakat muhtarlığa adaylığını açıkladıktan sonra insanlarda düşünce değişikliklerinin olduğunu gözlemleyen İrik, “Özellikle kadın yapamaz, o daha yeni, örneğin bizim dilimizle ‘na xona xama, nezena’ köy davalarımızı bilmez, köyü tanımıyor demeye başladılar” diyor.
“SEÇİMLER YERELDE GÜÇ SAVAŞINA DÖNÜŞMÜŞ”
Genç kesimin yine de daha olumlu yaklaştığını söyleyen İrik, eskilerin bazı şeylerin değişmesini istemediğini düşünüyor:
“Durumu iyi olan, emeklisi gelmiş olan diye insanları ayırıyorlar. Feodal yönden güçlü olan adayları çıkarıyorlar. Seçim köylerde, yerelde bir güç savaşına dönüşmüş. Ben bunları yıkacağım.”
Köyü çok iyi tanıdığını, köydeki insanlara dışarıdan gelmenin avantajı ile objektif bir şekilde bakabileceğini söyleyen İrik, herkese eşit bir şekilde kadınlara ise pozitif bir ayrıcalıkla yaklaştığını belirtiyor.
KADINLARA ÇAĞRI: ÖN AÇICI OLUN
Köy kütüphanesini açacağını söyleyen İrik, muhtar olsa da olmasa da kendisinin yerine başkası kazansa bile birlikte bu projelerini hayata geçirmek istediğini de ekliyor.
Son olarak da kadınlara çağrıda bulunan İrik, kadınların hayatın her alanında söz hakkı almaktan çekinmemelerini, kadınların birbirilerine ket vurmalarından ziyade birbirlerinin önünü daha çok açıcı çalışmalar yapmalarını tavsiye ediyor.

22 YAŞINDA KADIN MUHTAR ADAYI ŞİLAN ASLAN

Şilan Aslan da 22 yaşında. Ovacık’a bağlı Buzlutepe köyünden belki de bu dönemin en popüler bir muhtar adayı. Muhtar adaylığını da ilk açıklayan Aslan babası tutukluyken bu kararı almış. Aslan, köyünü çok sevdiğini bunun da orayı tekrar canlandırmak için iyi bir fırsat olduğunu düşünüyor.

Muhtar olduğu köyün 94’de boşaltıldığını ve insanların çeşitli yerlere göç ettiğini söyleyen Aslan, “Biz yine de bu toprakları bırakmadık” diyor. Köyde insanlara ait bir arazinin olmayışından kaynaklı zorluk yaşadıklarını ifade eden Aslan, kendi köyünde olsa tarlasını ekip halkın ihtiyacını da kendi ihtiyacını karşılayabileceğini söylüyor.
Aslan, köyün çevresindeki yasaklı bölgelerden dolayı hayvancılık yapanların ciddi sorunlar yaşadığını söylüyor.
Muhtar adayı olarak olumlu tepkilerle karşılaşan Aslan, rakiplerinin ise kendisine karşı bir ittifak kurduğunu hatta kendisine çekilmesi karşılığında para teklif edildiğini ifade ediyor.
Kadınlara yerel yönetimlerde yer almaları gerektiğini söyleyen Aslan, “Kadınların muhtar olması için kimseden onay almalarına gerek yok. Yapabileceğinize dair bir inanç var ise içinizde yaparsınız. Kararlı olmalarını istiyorum yaparsa bunları kadınlar yapar, kadınlara şans verilsin.” diyor.
“DERSİM BENİM İKİNCİ ANNEM”
Köyde yaşayan ve doğaya oldukça hayran olan Aslan, bunu çektiği fotoğraflardan da anlayabiliyorsunuz. Aslan babasının tutuklu olduğu sürede eğitimine ara vererek fotoğraf çekmeye başlamış. Aslan, “İçimde hissettim. Dünyayı yansıtıyorum ve gördüğüm ve beni mutlu eden şeyleri fotoğraflamak istiyorum” diyor. Şehirde yaşayan arkadaşlarından ilgiyle fotoğraflarını takip ettiklerini, onların fotoğraflardan bile çok fazla şey hissettiklerini dile getiriyor.
Okulunu bitirip yine kuracağı yaşamın köyüne yönelik olacağının da altını çizen Aslan, “Doğa bana çok şey öğretti. Bu yüzde Dersim benim ikinci annem” diyor. Muhtar adaylığı için halktan da destek bekleyen Aslan, kendisine bir şans vermelerini istiyor.
Sevim KAHRAMAN/DERSİM