Son 85 yılda yaşanmayan sıcakların yaşandığı bugünlerde festivali yaşayan Dersim, sıcaklardan kavruldu. Kırkların üstünde seyreden sıcaklar, gündüz yapılan festival kutlamalarına ve etkinliklere ilgiyi azalttı.
İki nehrin kıyıları, piknik mesire alanları ve çay bahçeleri katılımcıların mekânı ilgi odağı oldu.
Festival yoğunluğunun yaşandığı Kışla Meydanı ve çevresinin Belediye tarafından asfaltlanması meydanı çevreyi güzel bir görünüme kavuşturması rahatlılık sağlamıştı.
Emniyet Müdürlüğü tarafından yoğunluğun yaşandığı Kışla Meydanı ve çevresinin araba trafiğine kapatılması, orayı cazibe haline getirmiş. Eğlence yerlerine akan kalabalık trafiğe kapatılan meydan çevresinde ve caddede adeta özgürlüğün tadını çıkardılar. Çocuklar, bebek arabaları yolun her yerinde özgürce koştular. Yürüdüler. Günlük yaşamda arabalardan yoğun trafikten bunalanlar, derin bir nefes aldılar.
Kızlı-erkekli bir müzik ekibi Seyit Rızanın önüne oturmuş konser veriyorlardı. Çevresi ilgi duyanlar tarafından kuşatılmıştı. Güzel çalıyor güzel söylüyorlardı. Adeta bir sokak konseriydi. Katkı olsun diye önlerindeki serili mendile gönüllü paralar atılıyordu. Cüzdanımı evde unutmuştum. Çok istediğim halde katkıda bulunamadığıma üzülmüştüm. Meydanda bize benzemeyen sarı saçlı mavi gözlü katılımcılarda vardı. Anlaşılan Festivalimize yurt dışından, Avrupadan Dersimli olmayan çokça yabancılarda katılmıştı. Yanı başımda konuşan ikilinin Fransız olduklarını Fransızca konuştuklarından anlamıştım. İngilizcenin okullarda çokça okutulmadığı, Fransızcanın çokça okutulduğu yıllarda orta öğrenimimde yabancı dil olarak tercihsiz zorunlu Fransızca görmüştüm.
Sanat Sokağının üstünde dizili stantlarda beklenen yoğunluk ilgi yaşanmıyordu. Sıcaklardan gündüz ilgi görmeyen gezilmeyen stantlar, gecenin serinliğinde de yalnızlardı. Görmeye gelenleri yoktu.
Kültür seviyesi yüksek Tunceli'de büyük ilgi göreceğini düşündüğümüz kitap sergilerine, ilgi beklenenden azdı. Son eserlerin, en çok satan kitapların sergilendiği zengin kitap standartların çevresi boştu. Merak edip bakanlarda alıcı değillerdi. Umduklarını bulamayan kitapçılar gibi, bu durumu gözleyen bende üzgündüm. 1970-1980 yıllar arasında şehrin tek kitapçısı HACAROĞLUNA, haftada bir kamyon kitap gelirdi. Önceden sipariş vermeyenlere, ayırtmayanlara, kitap kalmazdı. Giderek kitaptan, kitap okumaktan uzaklaşan bir toplumun, sağlıklı bir toplum olmaktan uzaklaşacağı söylenir. Bugün Tunceli'de yaşanan olumsuzluklarda, kültürlü topluma yakışmayan görüntülerde, eksikliklerde, bu uzaklaşmanın payı olmalıdır.
Celal Doğan Parkının çevresine dizili çay, pati la, satan konaklama yerlerinde, gecenin serinliğinde oturmak, festivalin güzelliğini sergileyen karelerdi.
Mavi renkli Demir köprünün Munzur'a nazır giriş kısmı, seyyar satıcıların, pat ilacıların en çok yoğunlaştığı yerdi.
Yer altı çarşısının üstünde belgesel gösterim, katılımcıların iğlisini çeken, etkinliklerdendi.
Stadyum konserleri her yıl olduğu gibi büyük ilgi görmüştü. Stadyum deyim yerindeyse her akşam ağzına kadar dolmuştu. Stada giden yollarda akan insan selinden yürümek zordu. Stadın çevresine yayılmış seyyar satıcılar, yoğunluktan payına düşenleri kapmaya çalışıyorlardı. En çok satılan su herkesin elindeydi. Bütün tepkilere rağmen hala suyu bir liraya satılıyordu. Belediye ekipleri bir türlü bunlarla başa çıkamamıştı.
Festival başlamadan önce çokça şikâyeti yapılan kafeye gittim. Çayı bir liradan, 20 kuruşa aldıkları suyu yüzde 400 yüz karla 100 kuruşa sattıklarına tanık oldum. Festival öncesi yazıp çizmeme, uyarıma rağmen Dersimli olduklarını söyleyen bu işletmeciler, kişisel menfaatlerini Dersim Halkının kazanımlarının önüne koymuşlardı.
Ellerinde pankartları ile tutuklanan gözaltına alınan arkadaşlarının salıverilmelerini isteyen KESK'İN sendikacıları yoğunluğun olduğu Stadyuma doğru sloganlar atarak yürüyorlardı.
Bir başka yerde, Peri Suyu üzerinde yapılan baraja 'HAYIR' deyip araçların yakılması eyleminde gözaltına alınanların salıverilmesini isteyen, aralarında Peri Köylülerinin de olduğu gurubun yürüyüş ve basın açıklaması vardı.
Araba sayısı, insan sayısını yakalayınca sokaklar insanlara değil arabalara kaldı. Sokakları işgal eden arabalardan dolayı sokaklar yürünmez oldu. Hele kurallara uymayan sürücülerin çokluğu çekilmezdi.
Festival dolayısı ile katılımcıların çoğunlukla özel araçları ile gelmesi, park sorunu yaşayan şehrimizde büyük sıkıntılara yol açmıştı. Arabalarına park yeri bulamayan misafirler, arabaları ile birlikte şehrin dışı sayılacak kenarda köşede konaklamışlardı. En büyük sıkıntı misafirlerin arabalarını misafir edecek yer bulamayışları olmuştu.
Atatürk Mahallesini boydan boya geçen, ana karayolun asfaltlanmasının festivale yetiştirilmesi, trafiğe açılması yoğunlaşan trafiği rahatlatmıştı. Emniyet Müdürlüğü kurum olarak festivalde başarılı hizmetler vermişti. Yoğunluğun yaşandığı stadyum çevresinde, Kışla Seyit Rıza Meydanı çevresinde trafik ekiplerinin aldıkları tedbirlerle yapılan gösterilere, yürüyüş ve basın açıklamalarına müsamahalı hoşgörüşlü yaklaşımlarla festivalin rahat olaysız geçmesini sağlanmışlardı.
Bir okurumun gözlemi, 'Festival Dersim için, Dersim Doğasının tanıtımı, sosyal-ekonomik kültürel iletişimi için, Dersim Coğrafyasına büyük bir katkı büyük bir yatırımdır. Bu yıl 12.cisi gerçekleştiği halde bu büyük yatırım için hala istenilen düzeyde alt yapı sorunu çözülmüş değil. Sokaklar kaldırımlar, parklar, tuvaletler, yollar, taşıt park yerleri, konaklama yerleri katılımı kaldıracak düzeyde değildir. Katılımın her yıl giderek artacağı göz önünde bulundurularak gerekli çalışmaların aralıksız sürdürülmesi gerekmektedir.' dedi.
Festival etkinliklerinin son günü, stadyumda düzenlenen konserde, bir önceki gibi istenmeyen olayların çıkması, Grup yorumun sahne almayışı, festivalde düşen bir başka kareydi. Yıllardır stat konserlerinde bir türlü güvenlik ve düzenin sağlanamayışı, insanımızın toplumsal sorumluluklarını ev sahibi gibi yerine getirmeyişleri, festivalimizi gölgeleyen nedenlerden biri oldu hep.
Sayın Belediye Başkanımızın kapanış konuşmasında dilediği gibi inşallah festivalimiz gelecek yıllarda uluslararası bir festival olur. Dersim Halkı, Dersim Coğrafyası bütün dünyayla buluşarak uluslararası olur.
Festivalimiz artısı eksisi ile Dersimi, Dersim Coğrafyasını sevenleri ile dünya ile buluşturmuş. Bir başka festivale Dersimi ilgi odağı yapmıştır.
Farklılıkları özgürlükleri zenginlik sayan Dersimde, özgürlükler farklılıklar özgürce yaşanmıştı.
Fikri TAŞ
*Sitemizde yayınlanan köşe yazılarının sorumluluğu yazarlarına aittir.