Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) 2020 yılı İnsani Gelişme Raporunu temel alarak Türkiye’nin 81 ili için “İnsani Gelişmişlik Endeksi” çıkardı. Raporda yer alan sonuçlara göre beklenenin aksine insani gelişmişlikle, “rekabet gücü” arasında paralellik bulunmuyor. Rekabet gücü yüksek iller insani gelişmişlikte aynı performansı yakalayamıyor, buna karşılık İnsani Gelişmişlik Endeksi yüksek iller de bunu rekabetçiliğe dönüştüremiyor.
GELİR, SAĞLIK VE EĞİTİM DÜZEYİ
TEPAV’ın 2017 yılına ilişkin 81 ile yönelik yürüttüğü İnsani Gelişmişlik Endeksi çalışmasında illerin, gelir, sağlık ve eğitim düzeyine sınıflandırma yapıldı. Bu kapsamda küresel sınıflamaya göre gelişmişlik düzeyi ‘çok yüksek’ grubunda 21 il yer alıyor. Bu iller arasında ilk sırada Ankara gelirken, ekonomik gelişmişlik düzeyi yüksek olan İstanbul, Kocaeli, Antalya, İzmir ve Muğla Ankara’yı takip ediyor.
DERSİM BÜYÜK İLLERİ GEÇTİ
Listenin 7’nci sırasında ise Dersim yer alıyor. Özellikle okullaşma oranının çok yüksek olduğu bilinen il sıralamaya 7’nci sıradan girerken, ekonomik yönden kendisinden çok daha ilerde olan Eskişehir, Bursa, Kayseri gibi illeri de geride bırakma başarısını gösterdi. 21 ilin yer aldığı ‘çok yüksek’ düzeyde olan iller arasında ayrıca, Karaman 15’inci sırada bulunuyor. Artvin ve Bilecik ise 17’nci sırayı paylaşıyor. TEPAV listesinde yüksek gelişmişlik grubunda 59 il bulunuyor. Sadece Ağrı, yüksek gelişmişlik sınırına yakın olmakla birlikte orta gelişmişlik düzeyinde yer alan tek il olarak dikkat çekiyor. Türkiye’nin 81 ilinin tamamı, doğuşta beklenen yaşam sürelerine göre ‘çok yüksek gelişmişlik’ düzeyine sahip durumda. Buna karşılık ortalama öğrenim süresi kategorisinde ise aynı başarı yakalanamıyor. Ayrıca, 69 il ‘beklenen öğrenim süresi’ kategorisinde ‘çok yüksek’ performansa sahip durumda ve gelecek yıllarda bu illerde ortalama öğrenim süresinin artacağı öngörülüyor. “Beklenen öğrenim süresi” göstergesinde “düşük gelişmişlik” sınıfında bulunan Gümüşhane’yi; Hakkâri, Muş, Edirne, Ağrı, Bayburt, Şırnak, Çankırı, Çanakkale, Kars, Bitlis ve Van takip ediyor.
