Yükseköğretim Kurumları Sınav (YKS) sonuçları açıklandı ve binlerce genç geleceklerine yön verecek üniversite programlarına kayıt hazırlıklarına başladı. Bu gençler mezun olduktan sonra iş dünyası ekosisteminin en önemli dinamiklerini oluşturacaklar. Dünyada ve ülkemizde diş hekimliği, hukuk ve tıp harici alanlar öğrencilere direkt mesleki yeterlilik kazandırmıyor. Olsun kazandırmasın zaten itiştirildikleri yer belli, girişimcilik… Bir girişimci kafasıdır gidiyor, hadise belli. Ey genç (!) girişimci ol şirketini kur, parayı koyacak yer bulamayacaksın.
En geniş anlamı ile yenilikçi ve yaratıcı fikirlere dayalı iş modelleri üreterek ticarileşme anlamına gelen girişimcilik ülkemizde asrın modası hatta furyası.
Peki herkes girişimci olmalı mı? Olmaya çalışmalı mı? Her nefis bir gün ölümü tadacaktır prensibi ile girişimci en az bir kez batmalı mı? Katma değerli üretim, büyüme ve istihdam yaratma gibi müthiş ekonomik ve sosyal faydaları olan girişimciliğe adım atmak isteyen gençleri teşvik etmekle birlikte girişimciliği olmazsa olmaz (!) faaliyet olarak lanse edenlere itibar etmemelerini ve bu yolda çok dikkatli olmalarını öneriyorum. İşte girişimci olma hayali ile yanıp tutuşan gençlere 10 tavsiye:
1. Girişimcilik kişinin öğrenme ötesinde ruhunda hissettiği kadim bir duygudur.
Genç yaşlarda kendisini gösterir, yaş ilerledikçe risk algısı ile birlikte azalır. Hayal kuruyor muyum, tutkulu muyum, merak ediyor muyum sorularına dürüstçe cevap verin. Başkalarından önce kendinizi dinleyin, kazanç, tatmin, itibar, popülarite ile birlikte olası başarısız sonuçları da cesurca kucaklamaya hazır olun. Start-up’ların yüzde 90’ının ilk 5 sene içerisinde kapandığını unutmayın.
2. Hepinizi girişimci olmaya davet ediyorum diye televizyonlarda, sosyal medya mecralarında, TED konferanslarında boy gösteren, geçmiş ticari ve kurumsal hayatı bulunmayan akademisyen hocaların goygoyuna gelmeyin. Kimden ilham almanız gerektiğine iyi karar verin. İlham ve tavsiye aldığınız kişilerin geçmişlerini inceleyin, başarı ve özellikle başarısızlık hikayelerini okuyun.
3. Rakiplere Navtex (alanıma yaklaşma yakarım) tadında mesaj verebilecek ya da sizi mavi okyanuslarınızda rakipsizce yüzdürebilecek bir fikriniz yoksa girişmeyin. Girişimcilik her şeye rağmen hayallerinizi süslüyorsa zaman kaybetmeden size deneyim ve bilgi kazandırabilecek bir işe girin. Deneyim ve iş hayatı yeni fikirler üretmede size yardımcı olabilir ve sonrasında fikrinizi hayata geçirebilirsiniz. Girişimcilik becerileri ve nosyonu sadece iş kurmak için değil kurum içi profesyonel hayatta da kullanılabilir.
4. Girişimciliğin temelinde yenilik yatar. Yenilikçilik için gözlem yeteneğinizi geliştirmeye çalışın, farklı ortamlarda farklı insan ve farklı yaş grupları ile haşır neşir olun. Günlerce 'ketçap’ta nasıl bir yenilik yapabiliriz diye düşünen Heinz firması çalışanlarının cevabı ilkokul çağındaki çocuklarda bulduğunu unutmayın: Ketçapı sıktığımızda yıldız şekli oluşsun, kırmızı renk çok sıkıcı.
5. Yenilikçi olmak için ille de dört kollu beş bacaklı yaratık bulmak zorunda değilsiniz. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) tanımında ürün ve hizmette olabileceği gibi üretim süreçlerinde, dağıtımda, satış ve pazarlamada da yenilikçilik olabilir. Birilerinin ürünlerini değişik yollarla satmak, satmaları için aplikasyon yapmak da yenilikçilik kapsamına girer.
6. Girişimci pazardaki boşlukları bulur ve doldurur söylemi ile her gördüğünüz boşluğu doldurmaya kalkışmayın.
Bırakın klozet boşluğu öyle kalsın, işlevi devam etsin. Boşluğun arkasında müşteri var mıdır ya da siz yaratabilir misiniz sorusunun cevabını defalarca düşünün.
7. Melek yatırımcınızın kelek yapabileceğini göz önünde bulundurun. Muhteşem fikirleriniz ile usta olacağım derken çırak çıkmamak için önünüze gelen her şeye hemen imza atmayın, mutlaka ticaret hukuku bilen bir profesyonele danışın.
8. Fikrinize güveniyorsanız başkalarından etkilenmeden sonuna kadar arkasından gidin. Kurduğu havayolu şirketine Virgin (bakire) Air adını verirken “sonuna kadar gitmeyen bir uçağa kim biner?” diye tepki veren arkadaşlarını dinlemeyen Richard Branson’ın sempatik ve masum marka ile 4.5 milyar Dolar’lık net şahsi servete ulaştığını unutmayın.
9. Olumsuz ekonomik konjonktürde çalışmaları aksatmayın tam tersi daha fazla odaklanın. Ortam kötü iken daha fazla fırsat ortaya çıkabilir. Alibaba’nın kurucusu Jack Ma’nın “şikayetlerin başladığı yerde fırsatlar yeşerir” sözüne kulak verin.
10. Girişmek zorunluluk değildir, girişmemek de dünyanın sonu değildir. Türkiye’de ve dünyanın çeşitli ülkelerinde profesyonel hayatın içerisinde üst düzey yöneticiliğin çok rahat hayat şartları sunduğu unutulmamalıdır.
