Adam bir büyük kentte yaşıyordu. Kent ötekilerine göre çok daha düzgündü.
Adamın, kentin gürültüsünden ve kalabalığından bir şikâyeti yoktu. Olsaydı; o da bir kıyıya veya “aydınlığı” yaşayan bir köye göçerdi.
Ama o, uzaklara gitmek istiyordu…
Büyük şairin deyişiyle:
“Akdeniz’e bir kısrak başı gibi uzanan” memleketini seviyordu.
Ama o, uzaklara gitmek istiyordu…
Çünkü adam, karanlıktan korkuyordu.
Vakit karanlığından değil, MEDRESE karanlığından korkuyordu.
Medrese öğretisini iyi biliyordu. Çeşitli kaynakların oluşturduğu bir birikimi vardı.
O öğreti; akıl aydınlığıyla, ruh rahatlığını karartıyordu…
Reşat Nuri Güntekin, Zeyniler Köyü ile Ayazma Çiftliği’nin duygulu yazarıydı. Ama YEŞİL GECE adlı eserinde, o öğretinin sahiplerine hiç merhamet etmemişti.
Somuncuoğlu Medresesi öğrencisi Şahin’e şunları söyletiyordu:
(…) Ulema, baştanbaşa cahil, korkak menfaatperest ve müfsitti.
(…) Evet, zavallı memleket, asırlardan beri yeşil bir gece içinde yaşıyordu. Halk, dünyayı hep bu karanlığın arasında görüyordu. (…)
Adam, kendisiyle ünlü yazarı irdeledi:
Korkmakta haksız mıydı acaba…
Hayır! İkisi de haklıydılar. Birtakım adamlar, bir yerlerden aldıkları cesaretle Cumhuriyet ve Devrimleri “esas yönetim” saymıyorlardı. Hilafet ve Medrese’yi istiyorlardı. Oysa Osmanlı, yoksul, hasta ve cahil bir toplum bırakmıştı.
Evet, evet, gitmeliydi uzaklara; hem de çok uzaklara…
RIZA CAN
