Gündemin Twitter ile belirlendiği ülkemde popüler “hashtag”ler arasında “BTC Türk Yasaklansın”, “Paribu Yasaklansın” ifadeleri yerini almış. Meselenin temeli ise çıkarılması planlanan Kripto Yasa Tasarısının sosyal medya da dönmeye başlaması. 7 milyondan fazla kripto kullanıcısının olduğu, 1 milyar doların üzerinde alım yapılan bir ülkede böyle bir yasa tasarısı elbette gündemde yerini alacaktı.
Sosyal medyada dönen tasarı son hali midir? Ya da doğru tasarı metni midir? Bunlar tartışmalı. Yasalaşmadan önce her tasarının son saniyede değişme ihtimali mevcuttur. Keza güzel ülkemde yasalaşmış olması da çoğu zaman bir şey ifade etmez. Gece yarısı kararnameleri ile her şey değişir.
Henüz kesin olarak yasalaşan bir metin olmasa da ortalıkta dolaşan tasarılarda yarının habercisidir. Uzun zamandır konuşulan kripto para gelirlerinin vergilendirilmesi hiçbirimize sürpriz olmaz.
Sonda söyleyeceğimi de baştan söyleyeyim bağımsız ve merkezi olmaması en büyük özelliği olan bir varlığı bile köşe sahibi yapmayı istemek kabul edilemez.
Kripto yasa tasarısında yer alan enteresan 5 başlık ne?
1. Kripto platformlarının kurulması ancak SPK izni ile mümkün olacak.
Kripto alım satım platformlarının kurulması ve faaliyete başlaması Sermaye Piyasası Kurul’u (SPK) iznine tabi tutulmuş. Gerekçe ise kripto para alım satımının güvenli hale getirilmesi olarak belirtilmiş. SPK izin ve prosedürlerinin, lisans alınmasının halihazırda prosedür gereği ağırlığı göz önüne alındığında “blockchain” temelli birçok platform için bu süreçleri takip etmek mümkün olamayacaktır. Özellikle yeni kurulması planlanan platformlar kuruluşlarını tamamlamak üzere aylarca izin sürecini beklemek zorunda kalacak.
Kural ile birlikte yaptırımda öngörülmüş. İzin almaksızın kripto varlık hizmet sağlayıcısı olarak faaliyet yürüttüğü tespit edilen gerçek kişiler ve tüzel kişilerin yetkililerinin üç yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacağı düzenlenmiş.
Belirli bir seviyeye kadar kripto varlık satan yerlerin izne tabi tutulması kabul edilebilir olsa da SPK iznine tabi tutulması işleri zorlaştıracaktır. Tabi bir de insan sormadan edemiyor. Eğer kripto varlıklarla ilgili bu tasarı çok daha önce yasalaşsaydı Thodex gibi şirketler bu izni alamayacak mıydı?
2. Piyasada işlem görecek kripto varlıklara kurul karar verecek.
Kripto para alım satım platformlarında hangi kripto varlıkların işlem göreceğine yine kurum karar verecek. Kurumun karar vereceği bir piyasada bağımsızlık nasıl sağlanacak bekleyip göreceğiz. Ancak güvenli hale getirmek istiyoruz söylemi ile yola çıkılan bu taslakta bu hüküm de dahil kripto varlıkların bağımsızlığını ve güvenilirliğini zedeleyen birçok başlığa yer verilmiş. Ayrıca kurul hangi bilgi ve tecrübesine istinaden yine hangi kriterleri esas alacak?
3. Yabancı borsalar kuruldan faaliyet izni almak zorunda.
Türk borsalarının Türkiye’de kullanıcı sayısı nedir bilemem ancak Binance gibi Coinbase gibi platformların Türkiye’de azımsanamayacak kadar kullanıcısı olduğu hepimizin malumu. Ancak Türkiye’de faaliyette bulunan çok sayıda yabancı borsa var. SPK’dan nasıl izin alacaklar, bu izin alma süresi ne olacak? Bu süreçte geçiş hükümleri nasıl düzenlenecek?
4. Kripto alım satımları ancak kurul tarafından yetkilendirilmiş aracı kuruluşlar tarafından yapılabilecek.
Kripto para alım satımları sadece SPK tarafından yetkilendirilmiş olan aracı kuruluşlar ile yapılabilecekken bir de kripto paralar bankalar tarafından saklanacak. Aracı kuruluşların alacağı hizmet ödemesi de cabası.
5. Kişisel cüzdana çıkış yasaklanıyor.
Taslakta ifade edildiği üzere kripto varlıkların transferi sadece yetkilendirilen kuruluşlar arasında yapılabilir. Cüzdan konusuna gelince orada da belirli tanımlamalar yapılmış. Ve işin katmerli kısmı da tam burası kişisel cüzdanlara kripto para çıkışı yasaklanmış.
Tüm bu sayılanlar ne kripto paraların ruhu ile ne de dünyanın gittiği yönle uyuşmuyor!
Deyim yerinde ise herkes gider Mersin’e biz gideriz tersine. Her şeyi düzenleme, denetleme ve paranın olduğu her yerden vergi alma isteği her zaman olduğu gibi yine meselenin özünü kaçırmamıza yol açıyor. “Taslak hazırlanırken nasıl yola çıkıldı? Temel dürtü kimin ne kadar, nerede parası var? Madem paraları var biz neden vergilendirmiyoruz ise yine olayları çok yanlış anlamışız. Keşke kripto para nasıl ortaya çıktı? Bitcoin neden bu kadar değerli ve bu şekilde katı düzenlemenin sonuçları ne olur?” soruları cevaplanarak yola çıkılsa idi.
Bu taslak hükümleri bu şekilde yasalaşırsa ne olur?
“Blockchain”e dayalı birçok “start up” projesi getirilecek limitler dolayısıyla iş göremez hale gelebilir. Bu sebeple genel anlamda “blockchain” denilerek birçok “start up”ın projesinin kapsama dahil edilmesi yahut SPK gibi prosedürlerin uzun olduğu bir kurumdan izin alınma yahut bir “start up”ın karşılayamayacağı miktarda para limitleri getirilmesi “start up”ların projelerini baltalayarak girişim ekosistemini de kötü yönde etkileyecektir.
Kripto paraların tercih edilmesi ve belki de Türkiye’de birçok insan tarafından yatırımların yapılma sebepleri ortadan kalktıkça bu alana ilgili ve yatırım azalabilecektir. Ayrıca yurtdışı borsalarda kripto alım satımı yapmak üzere insanlar yeni yöntemler geliştirecektir.
Uzun izin prosedürleri ve bu kadar merkezi hale getirme niyetleri yabancı birçok borsanın Türkiye’de faaliyetini engelleyebilecek ve Türkiye’deki kripto para ekosistemi bundan zarar görebilecektir. Ve Dünya’daki kripto ekosistemi ile bağlarımız kopacaktır.
Kripto para akışını takip etme fantezisinin yasadışı daha çok oluşumun varlığına yol açacak olması da meselenin bir diğer problemli noktası.
Genç kuşağın ilgilisi olduğu, girişimcilerin projelerini geliştirdiği ve belirli bir kitlesinin kendi kendine ekosistemini oluşturduğu kripto konusunun yasaklara ve denetime tabi tutulması yerine desteklenmesi ve teşvikler verilmesinin ülkemize daha çok katkı sağlayacağı aşikardır.
