Davanın avukatı Cihan Söylemez, Ankara 6. İdare Mahkemesi’nin verdiği kararı yorumladı.
Meclis‘te cemevi açılması için açılan davayı Ankara 6. İdare Mahkemesi ret etti. Hüseyin Aygün‘ün avukatı Cihan Söylemez, mahkemenin verdiği kararın siyasi olduğunu söyledi. Söylemez, mahkeme kararını skandal olarak yorumladı.
İşte avukat Cihan Söylemez’in mahkemenin verdiği kararla ilgili açıklamaları:
Mahkeme Görüşü -1 ;
Mahkeme kararında Devrim Kanunları olarak bilinen kanunlarla ilgili olan Anayasanın 174. maddesine atıfta bulunulmuştur. Mahkeme kararına göre “cemevi” açılması yönündeki talep 677 Sayılı Tekke ve Zaviyelerin kapatılmasına ilişkin devrim kanunu kapsamında değerlendirilmelidir.
677 Sayılı kanununa göre “ cami ve mescit “ dışında bir ibadethanenin kabulü mümkün değildir.
Mahkeme Görüşü- 2 ;
633 Sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Hakkındaki kanun yönünden ve Anayasanın 128. maddesi kapsamında “ cami ve mescit dışında bir yerin ibadethane olarak kabul edilmesi ve Alevi inancının gereği olan ibadetin icrası için cemevi açılması “ meri mevzuata göre mümkün değildir.
Mahkeme Kararı – 3 ;
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına göre bir din veya inancın 9.madde kapsamında kabul edilmesi için inandırıcı ,ciddi , tutarlı bir model sunması ve bir din veya inancın motive ettiği , etkilediği eylemin ibadet olarak kabul edilmesi için o din veya inancın zorunlu ana unsuru olması ve samimi biçimde dışa vurulması kriteri olmalıdır.
Bu kriter kapsamında “ Aleviliğin “ İHAS 9. Maddesi kapsamında görüldüğü konusunda her hangi bir tartışma kalmamıştır.
Mahkeme Kararı – 4 ;
Anayasada devletin dinine ilişkin bir hükme yer verilmemiştir. Kaldı ki uyuşmazlıkta Alevilerin din ve inançlarını açıklama özgürlüğü bakımından engellendikleri veya bir başka inanç biçimini benimseme yönünde baskıya maruz kaldıklarını gösteren güncel ve somut olaylar da ortaya koyulmamaktadır.
Mahkeme Kararı – 5 ;
Diyanet İşleri Başkanlığına vatandaşlardan genel mahiyette toplanan vergilerden pay ayrılmaktadır ki bu durumda AİHM kararlarına aykırı değildir. Aksi görüşün benimsenmesi halinde vergi toplanması gerekenlerin tespiti bakımından çözümsüzlük oluşacağı ve kamu düzeninin sağlanamayacağı aşikardır.
Mahkeme Kararı -6 ;
Uluslar arası Antlaşma Hükümleri ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarından da görüleceği üzere din ve inanç özgürlüğü bakımından esas ve ideal olan , söz konusu özgürlüklere mümkün olduğunca müdahale etmemek olarak tanımlanan Devletin negatif ödevidir. Bir Başka deyişle ideal olan nötr bir devlet düzeninin varlığıdır.
Bu anlamda eşitlik ilkesi ile amaçlanan , farklılıkların yok edilmesi değil farklı gruplara tanınan imtiyazların önlenmesidir.
Oysa Dava Konusu uyuşmazlıkta davacı , İslam inancına sahip olmakla birlikte İslamın farklı bir yorumu ve uygulamasını benimseyen Alevi Topluluğu adına pozitif bir ayrım talep etmekte , ibadet yeri olarak kabul ettikleri cemevi için TBMM’de yer tesisi istemektedir.
Mahkeme Kararı -7 ;
Bütün bu açıklamalar ışığında Türkiye Cumhuriyeti açısından olaya bakıldığında ; anayasada devletin dinine dair bir düzenlemenin yer almadığı , din ve inanç özgürlüğü hususunun Anayasanın 10., 14.,15. ve 24. maddeleri ile normatif açıdan konunun uluslar arası antlaşma hükümlerine paralel olarak düzenlendiği ,
Genel İdare içerisinde yer verilen Diyanet İşleri Başkanlığına genel bütçeden pay ayrıldığı , DİB’in “ Müslümanlık” ortak kimliğini esas alarak , Anayasa ve Laiklik ilkesi doğrultusunda bütün siyasi görüş ve düşüncelerin dışında kalarak milletçe dayanışma ve bütünleşmeyi amaç edinerek görev işlevi tanındığı ,
Uyuşmazlığa ilişkin konuda ise 677 sayılı Tekke ve Türbelerin ilgasına ilişkin kanunun “ cemevine” cevaz vermediği , devletin nötr olması gerektiği , izahı yapılan uluslar arası antlaşma hükümleri ve anayasa karşısında , İAHS 9. Madde kapsamında davalı idarenin ret kararının hukuka aykırılık oluşturmadığı ,
Mahkeme Kararı- 8 ;
Kaldı ki İslam dini anlayışı bakımından ortaya çıkan çeşitli mezhep , tarikat görüş ve yorumlar ile bu inanç biçimlerini benimseyen grupların ; ibadethanelerinin tanınması gibi beklenti ve taleplerinin ayrı ayrı devlet eliyle kamu hizmeti olarak sunulması , bu hususlarda Diyanet İşleri Başkanlığınca kamusal alanda düzenlemeleri bakımından kullanılan kamu gücü ve takdir yetkisinin farklı inanç sahibi gruplar açısından manevi anlamda ne ölçüde tatmin edici olduğu konusunda tartışmalara yol açacaktır.
Mahkeme Kararı – 9 ;
Dinsel norm ve hukuksal norm arasında kurulmaya çalışılan dengenin Laik Devlet ilkesinden uzaklaşmaya , farklı inanç biçimlerinin törpülenmesine ve din ve inanç özgürlüklerinde sınırlandırmalara yol açabileceği , bu yönüyle de davacıların farklılıklarından yola çıkarak açtıkları bu davada ki amaçları ile çelişeceği sonucuna varılmaktadır.
1- Mahkeme siyasi bir karar vermiştir.İki bayan ve bir bay hakimin verdiği kararda “ gerçekleri ters yüz etmeye “ “ mağdurları, davacıları “ suçlamaya yönelik bir anlayış hakimdir. “ Cemevi” talebi laiklik karşıtı bir hareket olarak mahkemece görülmüştür.
2- Tekke ve Zaviyeler Kanununu , hak talebinin karşısına çıkarmak suretiyle , cemevlerinin resmi olarak ibadethane olamayacağı sonucuna varmıştır. AKP’nin ve İslamcı kesimin “ Tekke ve Zaviyeler Kanunun “ kaldırılmasına ilişkin çabalarına destek veren bir mahkeme kararıdır.
3- Aleviliğin din veya inanç olduğu konusunda AİHS 9. madde kapsamında bir tereddüdün olmadığını belirtmiştir. Lakin kararı tam aksidir.
4- Alevilerin dini inançlarını yaşamasının önünde engel olduğu , baskıya maruz kaldıkları konusunda somut bir delilin olmadığını belirtmek suretiyle de Alevi Sorununu red ve inkarı yönünde bir karara imza atmıştır.
5- Akıllara ziyan şekilde “ cemevi” talebini , hakkı olmadığı halde fazlasını istemek şeklinde yorumlamış , “ cemevi” talebinin kabulünün laiklik ilkesine aykırı olduğu vurgulanmıştır.
6- Diyanet İşleri Başkanlığını korumaya , kollamaya yönelik bir karardır. Bu kararla birlikte , DİB kurumsal olarak daha da güçlenmiştir. Zira DİB’in faaliyetlerine yönelik en ufak bir eleştiri , dokundurma dahi kararda yoktur.
7- Karar çelişkilerle doludur. Mahkeme , Anayasa da devletin dinin olmadığı hususuna kararda değindiği halde Diyanet İşleri Başkanlığı Kanununun, Anayasaya uygun olup –olmadığı konusunda bir yorumu bilinçli olarak yapmamıştır.
Mahkemece , Normlar hiyerarşisine aykırı bir mantıkla Anayasanın , 633 sayılı DİB kanununa uygun olduğuna dair bir mantıkla hareket edilmiştir.
Halbuki 633 sayılı DİB kanunun kendisi Anayasaya ayıkırıdır. Bu yönde itirazlarımızı mahkeme görmezden gelmiştir.
8- Kararla Sünni-Hanefi inancına yönelik pozitif bir ayrımın DİB tarafından yapıldığı görmezden gelinmiştir.
9- Mahkemenin DİB’le ilgili “ Müslümanlık” ortak kimliği vurgusu , laik devletin unsuru olan “ yurttaşlık hukukunun” ortak kimlik olmaktan çıkarmaya yönelik bir yargısal girişimdir.
10- Mahkeme kararıyla , sadece Sünni-hanefi kesime kamu hizmeti veren bir laik devlet anlayışını güçlendirmiştir. Sünni-Hanefi kesim dışındaki dini yorumlara ve dini topluluklara kamusal hizmetin kamu düzenini bozacağı , birlik ve beraberliğe zarar vereceği görüşü kararda hakimdir.
11- Mahkeme “ cemevi” ne ; kamu hizmetinin yasa dışı olacağını , kamu da cami ve mescit dışında ibadethanenin kabulünün mümkün olmadığı görüşüyle çoğulculuğa ve farklılıklara kapalı mevcut sistemin devam etmesi gerektiğini düşünüyor.
12- Mahkeme , davacı taraf olarak dava dilekçesinde ana dayanak olarak kullanmış olduğumuz uluslar arası antlaşmalar , AİHS , AİHM kararları ve anayasa hükümlerini davayı ret gerekçesinde akla ziyan şekilde yani biz davacı tarafa karşı kullanmıştır.
Av. Cihan Söylemez
Dersimnews.com
