Munzur Dağ Sarımsağını tarlasında yetiştiriyor

 

Tunceli-Ovacık ilçesinde yaşayan 45 yaşındaki Ahmet Kıl, uzun yıllar İstanbul'da ticaret ile uğraştıktan sonra Ovacık ilçesine geri dönüş yapmış. Uzun yıllar boyunca  İstanbul'da ticaret ile uğraşmış ama başarılı olamamış. Tabiri caizse kendide gülümseyerek, 'ticareti batırdık' diyor. İş böyle olunca Kıl, ticareti yedi tepeli İstanbul'da bırakıp, Ovacık'ta tarım ürünleri ile ilgili çeşitli denemeler yapmaya başlamış. Kıl'ın tarım ürünleri üzerine yaptığı denemeler arasında Tunceli coğrafyası üzerinde bulunan endemik bitkilerden biri olan Munzur Dağ Sarımsağı ilk sırada yer alıyor. Genellikle, başta Ovacık olmak üzere Tunceli coğrafyasında meşhur olup, ün kazanan bu sarımsak türü belki de insanların vazgeçemeyecekleri tek şey. Hem tüketim bağlamında hem de ekonomik değerde. Yaklaşık iki yıla yakın bir süre zarfı içinde sarımsak yetiştirmek için uğraştığını belirten Kıl da, dağ sarımsağın tohumlarını alıp çoğaltmak için gerekli çalışmalarda bulunduklarını söylüyor. Sarımsağın ekonomik değerinin çok yüksek olduğunu ifade eden Kıl,  ''Bu endemik bitkiyi  daha verimli hale getirmeyi hedefliyoruz. Sarımsak yetiştiriciliğinin yanı sıra karpuz, kavun, domates, fasulye ve biber gibi ürünler üzerinde, hangi ürün daha verimli diye çalışmalar yürütüyoruz.'' diyor.

 

Elde ettikleri ürünlerin çokluğuna göre;  gelecek yıl yola çıkarak yatırım yapacaklarını ileri süren Kıl, en çok hasat ettiği ve havaya, suya ve toprağa kolay adapte olan ürün veya ürünler üzerinde çalışmalar yapmak istiyor. Ovacık  İlçe Tarım Müdürlüğü tarafından sarımsak yetiştirmek için teşvik edildiğini söyleyen Kıl, ''Memleketimizin sorunları çok olduğu için işçi bulmada sıkıntı yaşıyoruz. Tembellik diz boyu.  80 lira ücret karşılığında çalışacak elaman bulamıyoruz ve 80 liralık ücret karşılığında insanlar çalışmıyor.'' deyip işçi bulmakta sıkıntı yaşadığını dile getiriyor. Geçmişte yaşadığı anıları da paylaşan Kıl, şöyle devam ediyor:

 

 ''Biz, tarlada gündüz vakti sabah erkenden fideleri dikerken, insanlar bizim çalışma sahamızın çevresinden geçiyordu. Biz tarlada çalışırken, bize bu tarlada bir şey olmaz diye uyarılarda bulunuyorlardı. Biz, espriyi anlayamamışız. Meğer insanlar bırakmayız burada ürün olsun çalarız, o anlamda söylüyorlarmış haberimiz yokmuş ve öylede oldu. Şimdi ürünlerimiz olgunlaşma aşamasında ve insanlar tarafından toplanıp götürülüyor ve o anlamda sıkıntımız var. Bekçilikte yapamıyoruz. Çünkü, elaman yok ve bekçi tutsakta değmeyecektir. Onun için tarlamızda ki yetiştirdiğimiz ürünleri öyle bırakmışız. Nasıl olacağını bilmiyoruz.''

 

 

 

Geçtiğimiz yıl sarımsak yetiştirmeye başladıklarını dile getiren Ahmet Kıl konuşmasında, ''Elde ettiğimiz ürünlerden tohum aldık ve tohumları bu yıl ektik. Bu yıl boyut olarak küçük olanlar tohumdan olanlar ve kendi kiskasından yetişen sarımsaklar. Sarımsağın ekonomik değeri ilçemizde ve Türkiye'de çok yüksek. Parakende satış fiyatı kilogram olarak 30 lira civarı. Bu ürünün yetiştiriciliğini Tarım İl Müdürünün desteği ile yapıyoruz. Tarım İl Müdürü hem maddi hem de tohum ıslahında destek veriyor. Yeri biz veriyoruz ve kendimiz sarımsağın bakımını yapıyoruz. Hizmetini de kendimiz yapıyoruz. Bu yılda sarımsakların büyük bir çoğunluğunu tohuma bıraktık. Tohumları toplayıp tekrar çoğaltmayı düşünüyoruz. Sarımsağın ekonomik değeri çok yüksek olduğundan dolayı sarımsağı biraz yayabilirsek, ekonomik olarak hem bize hem de ilçeye çok katkısı olacak.'' dedi.  Zamansız ve daha  tohumunu yere dökmeden Munzur Dağlarında insanlar tarafından bilinçsiz bir şekilde toplanmaya başlayan dağ sarımsağı içinde düşüncelerini paylaşan Kıl, ''Dağ sarımsağının toplanması için zamanı var. Beklesinler sarımsak tohumunu döktükten sonra, doğaya kalacağına  gidip toplasınlar. Ama, mayısta başlıyorlar bu aylara kadar sarımsağı topluyorlar. Sarımsağın kökü gelmek üzere ve az bir ürün kalmış dağlarda.  Halbuki sarımsağın kökünü bahçelerde, bostanlarda ekseler sarımsak her yerde oluyor. Sarımsak toprağı seviyor. Kendi tarlamız üzerine ektiğimiz sarımsak üzerine ekstra bir katkımız yok. Sadece gübreleme işlemini yerine getiriyor ve sulamasını yapıyoruz.'' ifadelerine yer verdi.

 

 

Konuşmasının sonuna doğru barajlar ve heslerin üzerine de düşüncelerini belirten Kıl, Ovacık'a barajlar yapılmak istendiğini kaydediyor.  Ama Ovacık halkı olarak, barajlara ve heslere karşı olduklarını söyleyen Kıl, ''Barajlar yapılıyor ve bu ilçede  Munzur Vadisi boyunca yedi tane barajın yapılması düşünülüyor. Bu barajların yapılıp, faaliyete geçirilmesiyle bu ilçede doğaya ait herhangi bir endemik bitki  türleri yok olacak. Onun bilincinde değil galiba insanlarımız. Barajları ve hesleri destekleyenler var. '' diye konuştu. Son olarak Tunceli'de Chp'li İl Genel Meclis üyelerinin kabul oyuyla Hes projesine onay verilmesinide değerlendiren Kıl, yaşanan bu durumu tasnif etmediğini belirterek, yapılması planlanan baraj ve heslere karşı olduğunu kaydetti.

 

Sidar Eren/ OVACIK (DEHA)