Dersim ili merkez sınırları ve Ovacık ilçesi sınırlarlarında yer alan Munzur Vadisi ve Munzur Dağlarını kapsayan 42.674 hektar büyüklüğündeki alan 21/12/1971 yılında Milli Park ilan edilmiştir. Munzur Vadisi Milli Parkı Türkiye’nin 6. büyük milli parkı ve aynı zamanda en önemli biyolojik çeşitlilik alanlarından birini oluşturmaktadır. Türkiye’nin de altına imza atmış olduğu birçok uluslararası çevre sözleşmesinde var olan doğal kaynakların, flora ve faunanın korunması gerektiği ki bu sözleşme ve metinler bağlayıcı olma özelliği taşıyor, Munzur Vadisi Milli Parkı gibi bölgesel, ülke ve dünya ölçeğinde oldukça zengin veriler içeren bir sahanın bile bile yok edilmesi hem Türkiye’nin kendi çevre mevzuatlarına ötesinde ise imza altına aldığı uluslar arası sözleşmelere ters düşmektedir. Oysa ki tüm bu sözleşme ve metinler incelendiğinde yazılan hükümlerin tamamının doğal ve kültürel varlıkları ve biyolojik çeşitliliği korumayı esas aldığı görülmektedir. Şayet Türkiye biyolojik çeşitliliği, doğal ve kültürel varlıklarını korumayı taahhüt edip, öbür yandan hukuk tanımadan, kendi kanunlarını ve uluslararası evrensel koruma yasalarına ters düşen işlemleri yapacaksa neden çevre kanunları çıkarıyor ve neden bu sözleşmelerin altına imzasını atıyor ki ?
Artvin, Rize, Hasankeyf, Allianoi ve saymadığımız dünya ölçeğinde yüzlerce doğal ve kültürel öneme sahip alan Türkiye’nin yanlış enerji politikalarına kurban verildi. İşte Türkiye’nin hışmına uğrayacak olan alanlardan birini de Munzur Vadisi Milli Parkı oluşturuyor. Oysa durum böyle midir ? Sahiden Munzur Vadisi Milli Parkı, üzerine yapılması düşünülen 5 adet baraj projesinin tamamında da ÇED’den muaf tutulmayı gerektirecek kadar önemsiz midir? Munzur vadisine baraj yapımı üstün kamu yararı mıdır? Peşinen cevaplayalım. Kesinlikle hayır. Devlet Munzur projelerine ÇED uygulatmak istemiyor çünkü uygularsa kurumların olumsuz görüş verebileceğini, deprem gerçeğini ÇED’den saklayamayacaklarını ve halkın ÇED’i boşa çıkaracağını ve kaybedeceğini biliyor. İşte bu yüzden kaçmaya çalışıyor.
Munzur Vadisi Milli Parkını baraj ve HES’lerle yok etmek tek kelimeyle karşı durulması gereken doğal ve kültürel bir soykırımdır. Munzur Vadisi Milli Parkı için her alanda mücadele ederek yok edilmesine izin verilmemeli ve daha üstün bir koruma statüsüne kavuşturulması için girişimlerde bulunulmalıdır. Mevcut haliyle Munzur Vadisi Milli Parkı bir bütün olarak 1. derece doğal sit olma özelliğine sahiptir ve neredeyse Kültür ve Tabiat varlıklarını Koruma Kanununa göre Doğal sitlerin tespit ilke ve kriterlerinin tamamını taşımaktadır. İlgili kanuna bağlı yönetmeliğin 6. maddesi bir yerin doğal sit olması için özeliklerden bir veya birkaçını ihtiva etmesi gerekiyor denmektedir.
Oysa Munzur, Kültür ve Tabiat varlıklarını Koruma Kanunun; “Korunan alanların Tespit,Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmeliğin” 6. maddesinde yer alan özelliklerden birçoğunu taşımaktadır.
Munzur Vadisi Milli Parkı 1. Derece Doğal Sit İlan Edilmelidir. Çünkü;
- Munzur Vadisi Milli Parkı Ekosistem işlevlerini sürdürebilecek yeterli büyüklükte olana sahiptir. Munzur Vadisi Milli Parkı 42.674 hektar büyüklüğünde bir alana sahiptir.
- Munzur Vadisi Milli Parkı Tür, genetik, habitat ve ekosistem çeşitliliği açısından önemli biyolojik çeşitlilik değerlerine sahiptir.
Munzur Vadisi Milli Parkında 1517 bitki çeşidinin bulunduğunu, bunlardan 227’sinin Türkiye’ye özgü ve 43 bitki çeşidinin ise dünyada sadece Munzur Vadisi Milli Parkında bulunduğu bilinmektedir. Son yapılan araştırmalarla yeni bulunan türlerle sadece Dersime endemik olan bitki çeşitliliği sayısı 50’yi aşmıştır. Munzur Vadisi Milli Parkı sınırları dahilinde vaşak, ayı, su samuru, çengel boynuzlu dağ keçisi ve dağ keçisi, kurt, Munzur alabalığı, ur kekliği, kör fare, ve birçok kuş çeşidi ile sürüngenler yaşam sürmektedir..
- Munzur Vadisi Milli Parkı bölgesel, ulusal ve dünya ölçeğinde nesli tehlike altında olan dar yayılımlı veya endemik türleri barındıran veya bu türlerin yaşamlarının belirli bir dönemini geçirdikleri habitatları içermektedir. Munzur Vadisi Milli Parkı; Türkiye’nin de taraf olduğu Uluslar arası Bern Sözleşmesi ve Biyolojik çeşitlilik sözleşmesine göre bölgesel ve ulusal boyutta dünya ölçeğinde endemik olan, nesli tehlike altında olan, korunması gereken fauna ve flora çeşitliliğini barındırmaktadır. Dersim bölgesine endemik bitki sayısı 43 ve Türkiye ölçeğinde endemik olan tür sayısı 227’dir. Yine Munzur vadisi Milli Parkında dünya ölçeğinde nesli tehlike altında bulunan vaşak, ayı, su samuru, çengel boynuzlu dağ keçisi ve dağ keçisi, kurt, Munzur alabalığı, ur kekliği, sürüngen ve kuş türlerinden oluşan zengin yaban hayatı varlığını sürdürmektedir.
- Munzur Vadisi Milli Parkı Tehdit altındaki ekosistemlerin veya yok olma tehlikesi altında bulunan türlerin korunması açısından bu türleri temsil etme kabiliyetine sahiptir.
- Munzur Vadisi Milli Parkı Kaynak ve peyzaj bütünlüğünü sağlayan sosyal, kültürel ve rekreasyonel değere sahiptir.
- Munzur Vadisi Milli Parkı İnsan müdahalesinin olmadığı veya sınırlı müdahalenin olduğu doğal yapısını muhafaza edebilen özelliklere sahiptir.
-Munzur Vadisi Milli Parkı Tipik, doğal, nadir özellikler taşımaktadır. .
-Munzur Vadisi Milli Parkı İçerdiği tür ya da habitatları diğer tür ya da habitatlara göre daha ilgi çekici olma özelliğine sahiptir. .
-Munzur Vadisi Milli Parkı Hidrolojik-hidrojeolojik açıdan ekolojik önemi bulunan yer üstü ve yeraltı su kaynaklarına sahip.
-Munzur Vadisi Milli Parkı Mevcut ve potansiyel habitat tiplerini içine alacak biçimde ekolojik rehabilitasyon veya ekolojik restorasyon çalışmaları ve ıslah yöntemleri ile yeniden kazanılabilen alanlara shiptir.
-Munzur Vadisi Milli Parkı Biyolojik çeşitliliğin uzun vadeli devamlılığını sağlayacak doğal süreçleri ve türleri muhafaza etmektedir.
Yukarıda da görüldüğü üzere oldukça zengin veriler taşıyan Munzur vadisi milli parkı barajlara kurban verilmek istenmektedir. Özellikle önümüzdeki süreçte Munzur’un üzerindeki tehlikeyi daha yakından hissedeceğiz. Bundan sonra bir yandan ortaya konabilecek olumsuz gelişmeler karşısında tüm haklı taleplerimizden yola çıkarak mücadele etmeli, öte yandan Munzur Vadisi Milli Parkının 1. derece doğal sit olarak tescil edilmesi yönünde çaba harcamalı ve Munzur projelerine ÇED dayatılmalıdır. Munzur’u kurtarmak adına ne yapılması gerekiyorsa yapılmalıdır. Çevre ve Şehircilik il müdürlüğüne başvuru yaparak tabiat varlıklarını koruma bölge komisyonunun Munzur Vadisi Milli Parkında çalışma yürütmesini sağlamak en öncelikli taleplerimizden biri olmalıdır. Şu ana kadar yapılan başvuru ve taleplerin değerlendirmeye alınmadığı görülmektedir. Yakın bir zamanda en başta tüm belediye başkanlarımızın, muhtarlıklarımızın, il genel meclisi üyeleri ve halkımızın Munzur Vadisinin 1. derece doğal sit alanı ilan edilmesi talebiyle dilekçe ve imza kampanyası başlatılması önem taşımaktadır. Halkın taleplerinin dikkate alınmaması durumunda mücadelemiz sonuna kadar devam edecektir. Yasaların koruyamadığı yerde Munzur Vadisinin yok edilmesi karşısında durup izleyecek değiliz elbet.20/08/2014
Haydar ÇETİNKAYA
Dersim Doğa Koruma Gönüllüleri
