Flora ve fauna türleri açısından oldukça zengindir. Munzur Vadisi Milli Parkı florasında 1518 çeşitli bitki tespit edilmiştir. Bunlardan 43 tanesi sadece Munzur Dağlarına özgü endemik türlerdendir. Fauna türleri arasında ise nesli tehlike altında olan birçok çeşit yaşam alanı bulmaktadır. Bunlardan su samuru, yaban keçisi, vaşak olmak üzere diğer türleri doğasında barındırmaktadır.
Munzur Milli Parkında yer alan Munzur suyu bol oksijenli, Yüksek pH dereceli, temiz bir su olması nedeniyle kırmızı pullu alabalıkların yaşam alanı bulduğu nadir yerlerden biridir. Ancak son zamanlarda Munzur kaynağına yakın yerlerde Munzur alabalığına rastlamak imkânsız hale gelmiştir. İnsanların yoğun faaliyetleri sonucu kaynağa kadar girmeleri nedeniyle su gözelerinin bulunduğu yerde oluşan faaliyetler sonucu titreşim ve benzeri nedenlerle suların yer değiştirerek alt katmanlardaki akiferlere çekilmesine neden olmaktadır. Ayrıca yoğun bir kirlilik ile karşı karşıyadır. İnsanların kaynağa yakın yerlerde piknik yaptıkları ve faaliyetleri sonucu oluşan malzemelerin Munzur suyunda yıkamasından dolayı deterjan kalıntıların suya karıştığı görülmektedir. Deterjanlar suda Azot (N) ve fosfor (P) oranlarının yükselmesine neden olmaktadır. Bu da Ötröfikasyon olayının meydana gelmesine neden olmaktadır. Ötröfikasyon, su ekosisteminde, insan faaliyetleri sonucu, çeşitli nedenlerle besin maddelerinin büyük oranda artması sonucu, plankton ve alg varlığının aşırı şekilde çoğalmasıdır. Ötröfikasyonun artması sudaki oksijenin azalmasına neden olur.
Yoğun kalabalıkların Munzur Gözelerine gelmesi ve kişi başı en az 1 kg/gün çöp oluşacağı ön görülürse yüksek oranda çöp birikimi olacaktır. Bu çöplerin toplanmasından yaşanabilecek sıkıntılardan dolayı belli bir miktarının suya karışması ile su kalitesinde değişmeler olacaktır. Bu konuda gerekli önlemlerin alınması ve kaynağa yakın yerlerde piknik vb. faaliyetlerde bulunulması kısıtlanmalıdır.
İlçede Atıksu Arıtma Tesisi yoktur. İlçede Atıksu Arıtma Tesisi olmadığından dolayı oluşan atıksular Munzur suyuna karışmaktadır. Bundan dolayı suyun oksijen değeri düşmekte ve yoğun bir kirliliğe maruz kalmaktadır. Böylece alabalıkların yaşaması güçleşmekte ve kaynağa yakın olan yerlerden kaçarak alt noktalara kadar göç etmektedir. Kaynağa yakın yerlerde kirlilik oranları yüksek olmaktadır. Aşağıya doğru kirlilik oranı seyrelmektedir. İleriki boyutlarda çok yoğun kirlilik faaliyetlerine sebep olacak yerleşim ve benzeri yerlerin yapılması ile Munzur Vadisi boyunca kirlilik oranları artacak, suyun oksijen değerleri düşerek canlı yaşayamaz hale gelecektir. Türkiye genelinde bazı su kaynaklarında toplu balık ölümleri haberleri duyduğumuz bu olay bu gidişle Munzur Suyunda da yaşanacaktır.
Son zamanlarda Munzur Vadisi kaynağına yakın yerde Cem Evi yapılacağı ve temelinin atıldığını sosyal medyada görmekteyiz. Munzur vadisinde bu tür yapılaşmaya gidildiği takdirde yoğun iş makinalarının çalışması, yapıların zemin üzerinde oluşturacağı etki ile Munzur suyunun doğduğu pınarların yer değiştirmesine sebep olacaktır. Munzur kaynağında bu tür yapılaşmalardan uzak durulmalıdır.
Munzur’un Milli park olması nedeniyle de Milli Parklar Kanunu’na göre yapılaşma yapılamaz.
MİLLİ PARKLAR KANUNU
Milli park; bilimsel ve estetik bakımından, milli ve milletlerarası ender bulunan tabii ve kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat parçalarını
Yasaklanan faaliyetler: Madde 14 – Bu Kanun kapsamına giren yerlerde;
a) Tabii ve ekolojik denge ve tabii ekosistem değeri bozulamaz,
b) Yaban hayatı tahrip edilemez,
c) Bu sahaların özelliklerinin kaybolmasına veya değiştirilmesine sebep olan veya olabilecek her türlü müdahaleler ile toprak, su ve hava kirlenmesi ve benzeri çevre sorunları yaratacak iş ve işlemler yapılamaz,
d) Tabii dengeyi bozacak her türlü orman ürünleri üretimi, avlanma ve otlatma yapılamaz,
e) Onaylanmış planlarda belirtilen yapı ve tesisler ve Genelkurmay Başkanlığınca ihtiyaç duyulacak savunma sistemi için gerekli tesisler dışında kamu yararı açısından vazgeçilmez ve kesin bir zorunluluk bulunmadıkça her ne suretle olursa olsun hiçbir yapı ve tesis kurulamaz ve işletilemez veya bu alanlarda var olan yerleşim sahaları dışında iskan yapılamaz.
Zafer KAHRAMAN
ÇEVRE MÜHENDİSİ
