"Tersine göç hazırlığı: Taşınana teşvik verilecek” haberini okumuşsunuzdur. Peki, ama göç olgusunu çözmek için bu politika yeterli mi?
"Göç kavramı"
İnsanlar, tarih içerisinde çeşitli nedenlerden dolayı yaşadığı mekandan ayrılmak durumunda kalmıştır. Göç kavramıyla ifade edilen bu ayrılık, insan ve mekan üzerinde çok yönlü bir etkiyi beraberinde getirmiştir. Göç neden ve sonuçları ile birlikte algılanması gereken dinamik bir süreci ifade etmektedir. Toplumsal hareketliliği ifade eden göç, gerek sebepleri gerekse sonuçları açısından güncelliğini ve özgüllüğünü koruyan bir süreçtir. Göç olgusu, ekonomik, sosyal, siyasal, kültürel nedenleri ve sonuçları ile farklı bilimsel disiplinlerin konusu olarak değişik boyutlarıyla ele alınmaktadır. Göç edilecek alana karar verme sürecinde içinde bulunulan ülkenin, bölgenin ekonomik ve sosyal şartları belirleyici olmaktadır. Çoğunlukla gelişmemiş bölgelerden gelişmiş bölge ve ülkelere doğru yaşanan göç akımında, göç edilecek yerin sahip olduğu iş şartları, yaşam şartları başta olmak üzere sosyo-ekonomik konum göç edecek birey için belirleyici olmaktadır.
"Tersine Göç"
Genelde göç veren alanlara, göç alan yerlerden gerçekleşen göç ise “Tersine Göç” olarak ifade edilmektedir. Tersine göçü teşvik eden politikalar geçmişte de uygulanmıştır. 1950’li yıllarda başlayan köyden kente göç süreci ile köylerdeki nüfus fazlalığının önemli bir kısmı başta İstanbul olmak üzere büyük şehirlere göç etmiştir. Kentlere doğru yaşanan göçün yıldan yıla artışı, kentlerin mekansal ve sosyo-ekonomik açıdan kaldıramayacağı bir nüfus birikimine yol açmıştır. Bu durum çarpık kentleşme ile kentsel dokuyu bozarken, kentsel sorunların da giderek artmasına neden olmuştur. Ekonomik olarak göçten beklenen faydanın sağlanamaması başta olmak üzere kentlerde suç oranlarının, işsiz bireylerin, kültürel uyumsuzlukların, madde bağımlılığının artmasına ve aile kurumunun zarar görmesine sebep olmuştur. Türkiye’de en çok göç alan illerin başında olan İstanbul bu sorunları en ağır bir biçimde yaşamakta ve bu sorunlara çözüm bulmak amacıyla tersine göçü teşvik edici politikalar "İstanbul’dan Tersine Göç Projesi” geçmişte de uygulamaya konulmuş. Fakat uzun vadeli olmadığı için göç olgusu katlanarak devam etmiştir.
"Tersine göçü çekici hale getirmek"
Çözüm sadece tersine göçü teşvik eden küçük çaplı politikalarla değil, ekonomik ve sosyal yaşam yetersizliği nedeniyle göç veren yerlerin çekiciliğini arttırmakla mümkündür. Öncelikle kentlerdeki ve bölgeler arasındaki eşitsizliklerin giderilmesi gerekmektedir. Girişimciliğe yönelik ve istihdamı arttırıcı politikalar tersine göçü hızlandıracaktır. Kırsala dönüşleri sağlamak amacıyla da üretimi destekleyen tarımda sürdürülebilir tarım politikaları önem arz etmektedir. Ayrıca bireylerin yaşam kalitesini arttırıcı etkiye sahip olan sağlık, eğitim, altyapı, ulaşım, barınma, sosyal, kültürel ve çevresel faktörlere yönelik politikalar uygulanmalı. Eğitim, sağlık gibi kamusal hizmetlere rahat bir şekilde erişim sağlanmalı Sosyo-kültürel yaşam alanlarının oluşturulmasıyla tersine göçün çekiciliği artırılmalıdır.
Gülcan IRMAK (Sosyolog)
Dersim Ekspres
