İlçeye bağlı Çalıözü Köyü Hançerli ve Cirnabek mevkisinde bulunan Urartu dönemimden kalan kaya mezarları ile yakın cumhuriyet döneminden kalma koçbaşlı ve sanduka tipi mezarları, 2007 yılında Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından ‘korunması gereken taşınmaz kültür varlığı' olarak tescil edildi. Tescil edilen kaya mezarları, zaman zaman defineciler tarafından tahrip edildi. Yöre sakinleri zarar gören mezarların sit alanı olarak ilan edilip korunması istedi.
Köy sakinlerinden emekli öğretmen Ali Ekber Ökdemir, köylerinin tarihinin çok eskiye dayanan bir yerleşim alanı olduğunu belirterek, “Burada yapılan gözlemler, araştırmalarda Urartular'a kadar uzanan tarihi bir geçmişi var. Kaya mezarlarının sağında solunda yapılı taş parçalarının bulunması, mezarların koçbaşı ve fes şeklinde olması tarihinin çok eskiye dayandığını göstermektedir” dedi.
Köylerinin tarihi değerine uygun olarak sit alanı ilan edilmesi ve koruma altına alınmasını istediklerini dile getiren Ökdemir, “Daha fazla tahribata uğramasını istemiyoruz. Çünkü bu bir insanlık mirası, herkesin sahip çıkması gereken bir alan. Bunların bir an önce daha fazla tahrip edilmeden bölgenin sit alanı ilan edilmesini istiyoruz. Köyümüzün de bu bağlamda gerekli değeri kazanmasını istiyoruz” diye konuştu.
Kaya mezarlarının define avcıları tarafından tahrip edildiğini dile getiren Öner Ermiş ise, “Köyümüzde bulunan kaya mezarlarıyla ilgili geniş çaplı bir araştırma yapılarak koruma altına alınmasını istiyoruz. Tescil edilmesine rağmen henüz tam olarak koruma altında değil. Bu anlamda devletimizden yasal destek istiyoruz. Buraların arkeolojik kazılarla kayıt altına alınmasını istiyoruz” ifadelerini kullandı.
