Tiyatronun perde arkası

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın önceki gün yaptığı Şehir tiyatrolarını özelleştireceğiz açıklamasının yankıları sürüyor Tartışmanın siyasi boyutu bir yana, ‘özelleştirme’ ifadesi ister istemez olayın ekonomik boyutuna da dikkat çekiyor Satışa neler konu olacak, oyuncular da mı satışa dahil olacak gibi pek çok soru sıralanabilir Ancak en kritik soru muhtemelen kim talip olur? Nitekim, Türkiye'de özel tiyatrolar devlet desteği almasına rağmen finansal açıdan çok parlak durumda değil 2011 yılında 162 özel tiyatro devletten 35 milyon TL'lik destek almış BU YIL 328 TİYATROYA 35 MİLYON TL Destek alan özel tiyatro sayısı 2002 yılında 59, verilen toplam destek ise 850 bin TL seviyesinde kalmış Yani destekte tiyatro sayısından daha hızlı bir artış yaşanmış Hatta, 2011-2012 sezonu için de yine 35 milyon TL olarak belirlenen ödenekten 328 özel tiyatronun yararlanmasına karar verilmiş Tüm bu rakamlara rağmen, özel tiyatroların tohumunu atmış isimler bu işin ekonomik olarak kendi kendini idame ettirebilecek bir iş olmadığı görüşünde birleşiyor Poyrazoğlu Tiyatrosu'nun kurucusu Ali Poyrazoğlu, Özel tiyatrolar bir oyunda kazandığını diğer oyunda kaybeder Kendi yağında kavrulma durumu çok çok zor” diyor BİR TEK İŞADAMI TALİP ÇIKMAZDormen Tiyatrosu'nun kurucusu Haldun Dormen de, tiyatroculuğun kâr-zararla değil, gönülle ilerleyen bir iş olduğunu belirterek, Şehir tiyatrolarının özelleştirilmesi demek bu tiyatroların kapatılması demek Bana bir işadamı gösteremezsiniz bu işe talip olacak Diğer alanlar gibi size bir kâr vaat etmez değerlendirmesinde bulunuyor Oyuncular Sendikası Genel Sekreteri Şebnem Sönmez de, özel tiyatroların maddi açıdan zorlandığı dönemlere oyuncuların da bizzat dahil olduğunu dile getirip, şu örneği veriyor “Daha fazla kasabaya gidilsin diye oyuncuların yevmiyelerini almadığı zamanlar oluyor Özelleştirmenin ideal bir ortama giden yol gibi sunulması çok yanlış” DEVLET YILDA 136 MİLYON TL BÜTÇE AYIRIYORDevlet tiyatrolarına 2010-2011 sezonunda 1367 milyon TL’lik bütçe ayrıldı Bu rakam, 2001-2002 döneminde 512 milyon TL olarak gerçekleşti Yani devlet tiyatrolarının bütçesinde yaklaşık 10 yıllık bir dönemde yüzde 160’ın üzerinde bir artış yaşandı Aynı dönemde devlet tiyatrolarındaki yıllık temsil sayısı 4 binden 7 bin seviyesine, izleyici sayısı ise 928 bin seviyesinden 1 milyon 700 bin seviyesine ulaştı ŞEHİRDE DOLULUK ORANI YÜZDE 61Şehir tiyatrolarının en büyük bütçelisi olan İstanbul Şehir Tiyatrosu, 2011’de 55 oyunla yaklaşık 500 bin izleyiciye ulaştı Hedef izleyici sayısının 2012 yılında 550 bin, 2013 yılında ise 600 bin olması 13 sahnesi bulunan İBB Şehir Tiyatrosu’nun 8 bin 500 koltuk kapasitesi bulunuyor Oyunlardaki doluluk oranı da yüzde 61 Doluluk, yabancı oyunlarda yüzde 67, yerli oyunlarda yüzde 57 Şehir Tiyatrosu’nun bağlı olduğu Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı’na ayrılan bütçe 145 milyon TL Bunun içerisinde kültür, turizm etkinlikleri ile tarihi eserlerin restorasyonu da bulunuyor ALİ POYRAZOĞLU - ‘Tiyatro fabrika mı özelleştirilsin?’Bence eğer özelleştirme olursa geniş halk kitleleri tiyatroya gidemeyecek Ayrıca tiyatro fabrika mı ki özelleştirilsin? Neyini satacaksın? Dekorunu mu? Oyuncusunu mu? İnsan manevi zenginliğini satar mı? Özelleştirme oyuncuların da işsiz kalması demek, öyle olmadı mı özelleştirmelerde bugüne kadar? Başbakan Tayyip Erdoğan'ı yanlış yönlendirmişler, kapitalizmin şahikası ABD'de bile tiyatrolara destek veren ulusal fon vardır HALDUN DORMEN - ‘Özelleştirme yok etmek olur’  Şehir tiyatrolarını özelleştirmek demek tiyatroları yok etmek demek Bu kadar net Böyle bir işe maddi olarak bakıp yatırım alanı gibi görecek bir kişi bile bulamazsınız Kim alacak? 40 senedir tiyatro yapıyorum, bu işi biliyorsam bu olacak iş değil Finansmandan yönetime ya da vergisine kadar bir reform olması lazım, ama böyle değil MÜJDAT GEZEN - ‘Klasikler sahnelenemez’ “Özel tiyatrolar kendileri zaten zor yaşıyor Ödenekli tiyatrolar gereklidir, olmalıdır Özel tiyatrolar bir Moliere, Shakespeare oynayamaz, çünkü bunlar büyük prodüksiyonlar, bütçeleri de büyük olur Özel tiyatro daha çok seyircinin gelebileceği oyunlar ister Özelleştirme meselesinde önemli olan bir zihniyetin, Cumhuriyet’in değişmesi meselesidir” ŞEBNEM SÖNMEZ - ‘10 kişilik oyunlar kalır’ “Büyük prodüksiyon, çok sayıda oyuncu, bunlar özel tiyatroda zor 2 kişi özel tiyatro kurar, 10 oyuncu çalışır Tiyatroların özelleştirilmesi oyuncular için de iş kaybı demek Dünyanın her yerinde tiyatrolar devlet tarafından desteklenir, milletin parasıyla millete oyunlar sunar Yüzde 100 destek olmasa da, belirli ölçüde destek hep vardır” GAZETE HABERTÜRK / MELTEM ERSOY