Bu kararla yapılaşma yasağının kaldırıldığı ve korunması gerekli alanların tahrip olacağı belirtildi.
28 Temmuz 2023 tarihinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı internet sitesinde yayımlanan kararla, Munzur Gözelerinin sadece üst kısmında bulunan küçük bir bölge ‘kesin korunacak hassas alan’ ilan edilmiş, Munzur Vadisi’nin bunun dışında kalan bütün diğer kısımları ise Munzur Gözelerini de içine alacak şekilde, ikinci derece koruma sağlayan ‘Nitelikli doğal koruma alanı’ ilan edilmişti. Bu kararla, daha önce hiçbir koruma statüsü bulunmayan Pülümür Vadisi de ilk defa nitelikli doğal koruma alanı olarak tescil edilmişti.
Pülümür nehri tabanının nitelikli koruma alanı statüsüne alınması her ne kadar olumlu olsa da Munzur Gözeleri ve Munzur nehri tabanının kesin korunacak hassas alanlar statüsünden nitelikli koruma alanı statüsüne indirgenmesi yani statü kaybına uğratılması itirazlara neden olmuştu.
Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun, 1409 sayılı kararı ile 2003 yılında ‘1. Derece Doğal Sit Alanı’ olarak tescil edilen Munzur Gözelerinin, koruma statüsünü ikinci dereceye düşüren bu kararın, hukuka uygun bulunmadığı gerekçesiyle, Türkiye Mimar Mühendis Odaları Birliği (TMMOB) Bakanlık kararının Munzur Gözeleri ile ilgili kısmının iptal edilmesi için dava açtı.
TMMOB Dersim İl koordinasyon Kurulu, TMMOB’un açtığı iptal davasıyla ilgili kamuoyunu bilgilendirmek için bir açıklama yayımladı.
İlginç özellik ve güzelliklere sahip olması ve ender bulunması nedeniyle 1. Derece Doğal Sit alanı olarak tescil edilen Munzur Gözeleri’nin, kamu yararı açısından, korumaya yönelik bilimsel çalışmalar dışında mutlak korunması gereken bir alan niteliği kazandığı belirtilen açıklamada şunlar ifade edildi:
“Bölgenin önem ve özelliklerine rağmen yıllardır Munzur Gözelerini yapılaşmaya ve yoğun insan kullanımına açmaya yönelik projeler gerçekleştirilmektedir. Gerek Birliğimiz ve bağlı Odaları gerekse de yurttaşlar ve sivil toplum örgütlerince kamu yararına aykırı bu projelere yönelik yargısal süreçler yürütülmekte ve mahkemelerce de alanın 1. derece sit niteliği göz önünde bulundurularak tahribat projelerinin iptaline karar verilmekte idi.
Ancak Bakanlığın Munzur Gözelerini Nitelikli Doğal Koruma Alanı olarak tescil etmesi, alanın niteliğini değiştirdiği gibi bölgede yapılabilecek faaliyetleri de genişletmiştir. Munzur Gözeleri 1. Derece Doğal Sit Alanı statüsüne sahipken kesin yapılaşma yasağı söz konusuydu. Bakanlık kararı ile sit statüsünün düşürülerek Nitelikli Doğal Koruma Alanı ilan edilmesiyle bölgede içme suyu amaçlı baraj ve göletler ile tarımsal sulama amaçlı göletlerin” ya da “rüzgâr ve güneş enerji santralleri gibi faaliyetlerin yapılabilmesinin önü açılmıştır.
Korunması gereken alanları yapılaşmaya açan, doğal dengesinin ve korunması gerekli niteliklerinin bozulmasına ve tahribata uğramasına neden olan; koruma-kullanma dengesine ve Anayasa, uluslararası sözleşmeler, 2872 sayılı Çevre Yasası ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasasında düzenlenen ve güvence altına alınan koruma ilke ve esaslarına aykırı olan, kamu yararı içermeyen Bakanlık kararında hiçbir biçimde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Gerek flora ve fauna unsurları ve ekolojik yapısı gerekse de inanç merkezi olması itibariyle kültürel değeri bakımından şimdiki ve gelecek kuşaklar açısından kesin korunması gerekli bir niteliği taşıyan Munzur Gözelerinin; sit statüsünün düşürülerek 1. Derece Doğal Sit Alanından Nitelikli doğal koruma alanı olarak ilan edilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığından Bakanlık kararının Munzur Gözeleri ile ilgili kısmının iptal edilmesi için Birliğimiz tarafından dava açılmıştır.
“MERCAN DAĞLARI DA KORUMA STATÜSÜNE KAVUŞTURULMALIDIR”
Bölgenin keyfi kararlarla yapılaşmaya açılmasına olanak tanıyan ve hukuka aykırı olan Bakanlık kararının Munzur Gözeleri ile ilgili kısmının derhal iptal edilerek Kesin Korunacak Hassas Alan olarak ilan edilmesi gerekmektedir. Ayrıca Munzur ve Pülümür Vadilerinin koruma statülerinin arttırılarak koruma sınırlar mümkün olduğunca geniş tutulmalıdır. Munzur ve Pülümür Vadilerinin yanı sıra bu vadilerin su kaynaklarını oluşturan ve Ovacık İlçesinden Pülümür İlçesine kadar uzanan Mercan Dağları da koruma statüsüne kavuşturulmalıdır.
Dünyada ve ülkemizde ender güzelliklere sahip Dersim coğrafyasının bir bütün halinde korunması gerekmektedir. TMMOB olarak korunması mutlak özelliklere sahip olan Munzur Gözelerini yapılaşmaya açacak bu karara karşı hem yargısal yollarla hem de toplumsal alanda mücadele etmeye devam edeceğiz.”
Haber Merkezi
