Alevilik ve Kürt tarihi üzerinde sözlü ve yazılı araştırmalar yapan Yazar Erdoğan Yalgın’ın tarih -araştırma alanında “Dersim’in Gizemli Tarihi-1” üst başlıklı bu kitabıyla, miladi 1010 yılında yazılmış olan “Şeyh Dilo Belincan’ın (Berxécan) Şeceresive Kürt Aşiretleri” bağlamında, tam 42 tane “Kürt aşiretleri”nin izini sürüyor. 2. cildinde ise “Şıx Delil-i Berxécan Ocağı” ve “Pilvank/Pilvenk/Pilvankan aşireti”ni konu ediniyor.
Bir yönüyle bu çalışma, Kürt aşiretlerinin vücuda getirdikleri, Dersim merkezli Reya/Raa Heqi inancının (Kürt Aleviliği) kökenine ilişkin farklı edinim izleklerin ipuçlarını açığa çıkarıyor.
Kürt aşiretleri içinde sosyal-kültürel ve inançsal bir örgütlenmeye işaret eden itikat ocakları, evliyaları ve mistik aktarımları bağlamında, şecereler konusuna da ışık tutuyor. Kitapta işlenen bir diğer konu ise Kürt aşiretlerine ilişkin ezber bozan tezleri kapsıyor. Kitabın hacmi de gösteriyor ki; Kürt aşiretlerinin tarihsel geçmişi hakkında, belkide ilk defa bu denli kapsamlı bir çalışmayla karşı karşıyayız! Çünkü bu kitapta; Antik “Kürt aşiretleri” nin, Türkoloji çalışmalarında “Türk Obaları” olarak gösterilmesinin ne denli gayri bilimsel olduğu açığa çıkarılıyor. Yine Kürt aşiretlerinin, halk etimolojisiyle ezberlenmiş anlatılarıyla değil, bilimsel araştırmalarla aşiretlerin köklü yapılarını, topografik veriler üzerinden hareketle, kendi bağlamında nasıl ele alınması gerektiğini inceliyor.
Aslında küçük bir ansiklopedi niteliğinde olan bu kitap, toplamda 480 sayfadan oluşuyor. 150’ye yakın yazılı kaynağın yanı sıra, 200’e yakın kaynak kişinin adları yer alıyor. Dizin indexinin de bulunduğu kitapta, metin içinde görsel malzemelerin (harita, grafik çizimleri, özel resimler) kullanılmış olması, pragmatik tarih okumalarını kolaylaştırıyor.
ŞIX DELİL-İ BERXECAN OCAĞI VE PİLVANK AŞİRETİ
Araştırmacı yazar Yalgın, “Dersim’in Gizemli Tarihi-2″ de ise “Şıx Delil-i Berxécan Ocağı” ve “Pilvank/Pilvenk/Pilvankan aşireti”ni konu ediniyor.
Yalgın’ın bu çalışması iki ayrı ana bölümden oluşuyor. Birincisi bölümde Pilvenk/ Pilvank/Pilvankan aşireti içinde vücuda gelen “Şıx Delil-i Berxécan Ocağı” yer alıyor. Aşiret-ocak bileşkesinde Berxécan ocağının oluşumu, içişleyişi, talipler topluluğu, Ehli Heq inancıyla olan ilişkisi hakkında farklı verileri ele almış. İkinci bölüm ise; Dersim (Kalan) merkezli “Pilvank/Pilvenk/Pilvankan Aşireti”ne ayrılmış. Bu bölümde; Dersim merkeze bağlı “Dedeağaç köyü” nün eski ismi olan Pilvank/Pilvenk adının etimolojik çözümleri, Pilvenk köyünün coğrafi konumu, aşiretin ezbetleri, etnik kökleri, anadili, demografik yapısı, nüfus-göç dağılımı, Dersim tarihi içinde aşiretin siyasal ve sosoyal seyri hakkında sözlü ve yazılı kaynaklar ışığında bilgi verilmiş. Bu çalışmada; inancın binbir süreğinden biri olan ve Kürt klanlarının vücuda getirdiği Dersim merkezli “Réya/Raa Heqi /hak yol/doğruların yolu“ inancının Ocak yapılanmasına temas ediliyor.
